Cậu Của Quá Khứ

Chương 25 - Cô độc.

Trước đây sống một mình trong căn nhà đầy khoảng trống, dường như tôi đã quen dần với việc quanh đi quẩn lại những thói quen nề nếp hàng ngày mà chẳng cần một ai bầu bạn. Vậy mà từ khi gặp lại những con người xưa cũ từng bước qua cuộc đời mình, mỗi lần khép cửa, để thế giới bên ngoài lại sau lưng, đối diện với từng món đồ nội thất quen mắt xung quanh, tôi lại chợt cảm thấy cô độc lạ thường.

Cơn mưa đêm kéo dài mãi không ngớt. Tiếng nước lộp bộp rơi khiến lòng người bị quấy nhiễu đến cùng cực. Kẻ cô đơn đơn độc khiến bóng tối càng thêm tịch liêu. 

Tâm buồn, buồn đến khắc khoải. Dựa bên cửa kính nhìn ra ngoài chỉ thấy ánh đèn đường cùng những dao động trên vũng nước. Bên tai vang lên âm thanh nam nữ ngoại quốc, tất cả đều phát từ TV, chiếc đĩa được đặt chế độ lặp lại, vậy nên bộ phim này có lẽ sẽ chẳng bao giờ có điểm dừng. Nửa đêm nửa hôm, đáng lẽ một bộ phim kinh dị sẽ khiến lòng người hoảng hốt, thế nhưng tất cả những gì Thanh Hoa cảm nhận chỉ là sự trống trải. 

Cảm giác buổi chiều khác hẳn ban đêm, đồng dạng xem cùng một ai đó sẽ khác biệt hoàn toàn với xem một mình. Điểm giống nhau duy nhất chỉ là tâm trí Thanh Hoa vẫn không đặt vào nội dung bộ phim đó. Thực chất, khả năng tập trung của Thanh Hoa không cao. Ngoại trừ khi vẽ vời, còn không Thanh Hoa thường khó dồn toàn bộ lực chú ý của mình vào một việc nào đấy. Vậy nên có lẽ ngoài đam mê nghệ thuật ra, Thanh Hoa chẳng thể nhập tâm được bất kì việc gì.

Một tiếng hét xé rách không gian, nhất thời khiến Thanh Hoa thảng thốt. 

Cảm giác mềm mại ấm áp cọ xát vào tay. Thanh Hoa cúi đầu, nhẹ nhàng bế chú mèo xám mập mạp đang kề bên, ôm nó vào lòng. Mèo May không hay kêu, cũng không vòi vĩnh ôm ấp, thói quen ưa chui rúc vào góc kín nào đó say ngủ. Trong căn nhà đầy khoảng trống này, đôi khi bọn họ còn mỗi người một nơi. Song lúc nào Thanh Hoa cần, mèo May lại như sở hữu thần giao cách cảm, lập tức xuất hiện bên cạnh.

"Đôi khi, chị còn không hiểu mình buồn vì điều gì nữa." Một lúc lâu, có tiếng người khẽ thì thầm.

Lại thêm một lúc nữa, tiếng chuông điện thoại vang lên. 

????Maybe you shouldn't come back

Maybe you shouldn't come back to me????

Tiếng chuông điện thoại riêng biệt dành cho một con người đặc biệt.

"A lô."

[Chưa ngủ sao?]

"Không phải chị là người gọi ư."

[Đã hai giờ rồi. Tôi đoán là em chưa ngủ, vậy nên tôi mới gọi. Tôi chỉ định đợi một hồi chuông mà thôi, không hề có ý định phá bĩnh giấc ngủ của em đâu.]

Thanh Hoa không tiếp tục lên tiếng, qua một hồi trầm mặc, đối phương mới mở lời, [Ngày hôm nay, không biết phải nói sao nữa... Tôi chỉ muốn nói, tốt hơn hết là em nên tránh gặp mặt Nga đi. Cậu ấy tính khí thế nào chắc hẳn em cũng nắm rõ đôi phần.]

"Chị ta muốn vở kịch của chị ta." Thanh Hoa chợt đáp, "Chị ta muốn chị và Diệp An viết tiếp câu chuyện dang dở nhiều năm về trước. Hướng Hòa, chẳng lẽ chị không muốn?"

Hướng Hòa ở đầu dây bên kia im lặng, Thanh Hoa cảm thấy mình đợi đủ rồi mới siết chặt điện thoại trên tay, "Hướng Hòa, vậy rốt cuộc chị quay về thành phố này để làm gì?"

Tại sao khi mọi chuyện tưởng chừng như đã có thể lắng lại, chị quay trở về?

Đáng lẽ... chị không nên về mới đúng.

Thanh Hoa dựa đầu lên chiếc nệm trên ghế. Mèo May nằm gọn trong lòng, đôi mắt sáng tròn như hai hòn bi ve nhìn thẳng về phía vị chủ nhân.

[Vậy còn em?]

"..."

[Tôi đã quay về. Hướng Hòa mất tăm mất tích sáu năm trước hiện đã quay trở lại Ngã Tư Hoa. Vậy còn em, Thanh Hoa, em vẫn luôn ở thành phố đó suốt quãng thời gian qua, em đã làm được những gì, và sắp tới sẽ làm gì? Việc tôi tồn tại nơi đây ảnh hưởng đến em lắm ư?]

"Tôi ghét sự bình tĩnh của chị lắm đấy." Thanh Hoa nâng khóe miệng, cảm giác sức lực toàn thân đã bị bòn rút đến kiệt quệ.

[Câu ấy tôi phải nói mới đúng. Nhưng tôi không hề ghét sự bình tĩnh của em, tôi mong được như em là đằng khác.]

Thanh Hoa cúp điện thoại, mệt mỏi thả nó lên trên ghế. 

Một lúc sau, một người một mèo lại ôm lấy nhau nằm trên tấm thảm lông, để cảm giác mềm mại lau đi những giọt nước mắt vẫn còn chưa khô, mặc kệ tiếng mưa cùng sự rét lạnh ở thế giới bên ngoài. Nỗi buồn dai dẳng mãi chẳng dứt, Thanh Hoa không biết mình sẽ phải khóc bao nhiêu đêm nữa. Thậm chí Thanh Hoa quên cả lí do vì sao mình lại khóc nhiều đến như vậy. Nước mắt là người bạn đồng hành cùng những giấc mơ, và có lẽ chỉ trong mơ, cô mới có thể chạm tay tới điều ước của mình.

-----------------------------



Thanh Hoa lưỡng lự vô số lần trước khi có thể quả quyết tìm gặp Hướng Hòa. Vẫn chỗ ngồi ấy, vẫn bên ngoài lớp cửa kính ấy, thế nhưng đối tượng đã chuyển sang một người mình chẳng bao giờ dám ngờ sẽ gặp lại ở đây. Thời điểm trông thấy Hướng Hòa trưng bộ mặt lạnh lùng cực độ bước ra, trái tim Thanh Hoa đập nhanh vô cùng.

Quả nhiên Hướng Hòa đã vào tù!

Không phải Hướng Hòa bỏ đi biệt xứ hay bất thình lình biến mất khỏi thế gian, mà là chị ta thành phạm nhân rồi! Không phải chưa từng suy đoán, song kết quả lại chẳng trùng với bất kì ý tưởng nào. Vậy nên Thanh Hoa mới bất ngờ, và cũng vì thế nên cô mới bỗng dưng sợ hãi.

"Thời gian có hạn, mất công đến đây lại không nói được lời nào à?" Giọng nói nhàn nhạt của Hướng Hòa vang lên qua ống nghe, có vẻ như chị ta đã hạ thấp âm điệu đến mức tối thiểu. Một Hướng Hòa lúc nào cũng rạng rỡ như vầng thái dương cũng có ngày trở nên âm u thâm trầm như vậy sao?

Nhất thời, Thanh Hoa không dám tin vào mắt mình.

"Không nói thì tôi đi đây."

"Chờ chút." Thanh Hoa vội ngồi thẳng lưng. "Tại sao-tại sao chị lại ở đây?"

"Có chắc là muốn hỏi tôi câu đấy không?" Khóe miệng Hướng Hòa khẽ nhếch, chị ta vừa có ý châm chọc, lại có chút cảnh báo, "Kẻ biết nhiều là kẻ lắm phiền não. Thanh Hoa có dám chắc là sẽ chịu được sức nặng đến từ sự thật, từ câu trả lời của tôi chứ?"

Rõ ràng Hướng Hòa trước mắt cực kỳ xa lạ, thậm chí cứ như một người sở hữu ngoại hình y chang cùng chất giọng na ná vậy. Nhưng Thanh Hoa biết mình không thể tự lừa dối bản thân, đối phương không phải ai khác mà chính là Hướng Hòa cô biết.

Song dường như sau từng biến cố, con người ta lại thay đổi xê dịch đi một chút. Dịch bao nhiêu thì tùy từng người, từng hoàn cảnh, từng trường hợp. Thanh Hoa cũng vậy, Hướng Hòa cũng thế cả thôi.

Mà có ai trong bọn họ muốn như vậy đâu.

"Nếu chưa suy nghĩ kĩ càng, tôi sẽ không đến gặp chị." Thanh Hoa không biết phải biểu lộ cảm xúc gương mặt như thế nào, có xót thương, cũng có mừng rỡ; có nuối tiếc, cũng có hãi hùng. "Chị nghĩ tôi không chuẩn bị sẵn tâm lí sao."

"Em chưa nói gì với Diệp An đấy chứ?" Bất thình lình Hướng Hòa bật hỏi, ánh mắt trở nên chuyên chú, lấy lại được chút độ ấm trước kia.

Bàn tay đặt trên đầu gối của Thanh Hoa siết lại, tâm trí căng thẳng tột độ, "Chưa, chưa làm rõ được chuyện này, tôi sẽ không nói với cậu ấy. Với cả, chị nghĩ quan hệ giữa tôi với cậu ấy còn tốt như xưa sao?"

"Về chuyện đó, tôi vẫn luôn lấn cấn trong lòng." Hướng Hòa nhún vai, "Tự hỏi không biết có bao giờ Diệp An trách tôi vì đã khiến em ấy mất đi người bạn thân nhất của mình hay không. Tự bản thân tôi cũng không thoải mái gì với hành động của_"

"Đó là bởi tôi thích Diệp An."

Hướng Hòa mở to mắt, dường như chị ta sửng sốt hơn Thanh Hoa dự đoán. Có lẽ đúng là như vậy, đúng là Thanh Hoa thích Diệp An nhiều như thế, vậy mà cả thế giới này chỉ mình Thanh Hoa biết. À không... vẫn còn có Trúc Thanh, Trúc Thanh và một người nữa, tạm thời Thanh Hoa không muốn nghĩ đến.

"Tôi nghĩ... tôi đã hiểu được đôi nét về em rồi." Hướng Hòa rốt cuộc cũng hòa hoãn gương mặt, nhẹ điều chỉnh lại tư thế cho thoải mái rồi mới nói tiếp, "Thanh Hoa, câu chuyện của tôi rất dài, nhất định hôm nay không thể kể hết. Mà nếu đã không thể đi liền một mạch tới cái kết, vậy nó sẽ trở thành những mảnh ghép rời rạc, khó liên hệ toàn bộ với nhau. Vậy nên... tôi sẽ đưa em địa chỉ và số liên lạc một người, người đó là luật sư của tôi, chị ấy biết mọi chuyện từ đầu chí cuối. Tìm chị ấy, nói với chị ấy rằng em đã gặp tôi, chị ấy sẽ cho em biết tất cả. Thêm một điều nữa_" Nói đến đây, Hướng Hòa lại rũ mi mắt, cắn môi nghĩ ngợi một hồi, "Đừng cho Diệp An biết gì hết. Chuyện giữa tôi và em ấy giờ đây khó có thể viết tiếp lắm. Tôi không còn là Hướng Hòa của ngày xưa, tôi đã không còn xứng đáng đứng bên cạnh Diệp An nữa. Tôi phải ngồi ở đây, ăn năn hối cải cho những tội lỗi của mình. Ngày dài tháng rộng, tôi mong Diệp An có thể bước tiếp, tìm được một hạnh phúc mới bền chặt hơn."

Thời điểm rời khỏi nhà tù, Thanh Hoa thất thiểu đi dọc theo con đường trải đầy lá khô. Đầu óc quay cuồng, dãy số nọ cứ tái hiện trong não bộ, đuổi cũng không dứt. Điện thoại một khi đã kết nối, vậy nhất định nhiều thứ sẽ không còn có thể giống như xưa.

Khi ấy trời chợt đổ cơn mưa, chỉ là mưa nhẹ hạt nhưng cũng đủ khiến lòng Thanh Hoa bỗng dưng trĩu nặng vô cùng. Bước chân nặng như đeo gông, chiếc ô đa sắc vẫn cầm trên tay nâng lên, xòe tán rộng. Ngửa đầu, lập tức có thể trông thấy bức tranh hai đứa trẻ đang cùng đi dưới cơn mưa được vẽ một cách nguệch ngoạc, song với cô, đó chính là kiệt tác lay động trái tim đến mãnh liệt nhất.

Có điều, sau nhiều năm, trái tim Thanh Hoa đã chẳng còn có thể dễ dàng rung động như lúc xưa.

Mèo May đã say ngủ, trong đêm tối, chỉ còn mình Thanh Hoa thao thức. Âm thanh từ TV quá ồn ào, quá quấy nhiễu, vậy nên Thanh Hoa đã tắt đầu từ lâu.

Cơn mưa ngoài kia đã nhẹ hạt đi nhiều, nhưng vẫn cực kỳ dai dẳng. Rõ ràng là mùa đông nguội lạnh, đáng lẽ ra phải đến mau đi chóng mới đúng. Thời điểm nằm thẫn thờ nhìn những tia sáng đầu tiên trong ngày bắt đầu ló rạng nơi hừng đông, Thanh Hoa mới nhận ra trong vô thức mình đã đợi được đến bình minh rồi.

Chiếc ô đặt cạnh vẫn nằm im một chỗ, nếu không phải hôm qua vô tình trông thấy, tựa hồ Thanh Hoa đã lãng quên báu vật của chính mình. Dưới luồng sáng yếu ớt, cô chậm rãi mở tán ô, để bức tranh kia được ánh sáng soi chiếu, dù rất nhạt nhòa, song nó vẫn đang hiển hiện ngày càng rõ rệt trước mắt.

Trong buổi ban mai, bên khung cửa kính vương đầy dấu mưa, một cô gái, một con mèo và một tán ô lặng lẽ ôm lấy nhau, thiếp ngủ.

*

Hướng Hòa nghe thấy âm thanh sột soạt của quần áo, cùng những tiếng đóng mở cửa vô cùng khẽ khàng. Bên trong căn phòng chỉ có ánh sáng đến từ cây đèn ngủ, tờ mờ ru người ta đi vào giấc mộng si. Có điều kể cả như vậy, một khi tâm đã tỉnh thì sẽ chẳng thể ngủ tiếp được nữa.

Hướng Hòa từ từ mở mắt, sau đó trở mình, nhìn về phía bóng người đang thay đồ ở đằng kia. "Còn sớm mà?" Giọng của kẻ vừa mới dậy hơi khàn, đầy âm mũi. Thư vẫn luôn khen những lúc này đây nghe giọng Hướng Hòa ấm áp đến lạ.

"Hôm nay bên công ty có việc, chị phải đi sớm một chút. Đồ ăn sáng em xuống dưới ăn nhé." Thư đứng trước gương chỉnh trang lại mình, không quên dịu dàng nhắc nhở, "Sức khỏe muốn tốt thì phải ăn uống nghiêm chỉnh, biết chưa?"



"Cân nhắc đề nghị của em đi." Dường như lời của chị lại chọc phải cái vảy nào đó của Hướng Hòa, cô ngồi dậy, dựa lưng vào đầu giường, mày hơi nhíu lại, "Nghỉ việc sớm ngày nào thì thảnh thơi ngày ấy. Chẳng lẽ bây giờ đây em không cáng đáng nổi mọi việc sao?"

"Ý chị đâu phải như thế." Thư bật cười, đầu hơi ngoảnh lại, "Mà em cũng nên cân nhắc đề nghị ngày hôm qua của chị. Phóng viên đài Ngã Tư Hoa muốn phỏng vấn em, em thấy sao?"

"Phóng viên đài Ngã Tư Hoa ở đây sợ chỉ có thể là Diệp An thôi, phải không." Hướng Hòa rũ mi mắt, nhất thời hồi tưởng lại cuộc gọi điện rạng sáng hôm nay. Cả đêm cô trằn trọc không ngủ nổi, căn bản cũng chính tại sự kiện tối qua tại trung tâm thương mại. Cô đã không chỉ gặp Thanh Hoa, mà suýt chút nữa đã tái ngộ cả Diệp An trong tâm thái chưa hề chuẩn bị chút gì. Vốn dĩ Hướng Hòa quay lại Ngã Tư Hoa cũng không sẵn sàng cho việc gặp lại Diệp An.

Song lời của Thanh Hoa đánh thức Hướng Hòa. Nếu hai người không gặp nhau, không nói chuyện cho rõ, thì có lẽ mọi vướng mắc năm xưa sẽ mãi mãi không thể hóa giải. Hướng Hòa không thể ích kỉ giấu nhẹm đi mọi việc, bởi cô biết nếu không phải đích thân cô gỡ bỏ nút thắt này, chỉ sợ Diệp An sẽ cứ để nó làm tổ ở trong lòng mình chứ không chịu nghe người khác khuyên giải thay.

Có điều, tuy tỏ ra bình tĩnh là thế, nhưng Hướng Hòa thực chất vẫn rất sợ phải đối diện với Diệp An. Sợ vô cùng.

"Chị thấy em hèn nhát không?"

"Em không hèn nhát, em chỉ bất lực thôi." Thư đến gần cô, nhẹ đưa tay lên vuốt ve mái đầu Hướng Hòa. "Nhiều khi, mọi việc chẳng được như ta mong đợi."

"Thật biết cách an ủi." Hướng Hòa híp mắt, hưởng thụ động tác vỗ về của Thư, hai người im lặng một lúc, cô mới nói, "Đợi em xếp lịch xong sẽ gọi cho chị."

Thư nở nụ cười, không đáp lời, cô chỉ chậm rãi ôm lấy đầu Hướng Hòa, áp vào lòng mình. Tâm trí trống rỗng, nhưng trái tim thì được lấp đầy. Lương tâm cắn rứt, song cõi lòng hạnh phúc đến mức muốn bật khóc.

Chị cũng thế, chị cũng không muốn hèn nhát, chị chỉ bất lực mà thôi, Hướng Hòa à.

*

"Có phải con người ta luôn thích tự dằn vặt chính bản thân mình hay không, thầy."

Ngồi trước trang giấy trắng, Thanh Hoa nâng bút, rồi lại hạ xuống. Thầy Khiết ngồi một bên chống cằm nghĩ ngợi một hồi mới mỉm cười, "Đó không phải là một câu hỏi, nhỉ."

"Em chỉ nghĩ, tất cả chúng ta ai cũng sẽ bị tổn thương, vì việc này việc kia - đó là điều không thể tránh khỏi. Nếu có thể tiếp tục sống như chưa hề có chuyện gì xảy ra thì thật tốt." Thanh Hoa đặt chiếc bút chì lên ngang tầm nhìn, nhắm một mắt lại, giọng điệu êm ru như tiếng đàn dương cầm, "Con người ta, luôn vì để có thể lấy lòng một ai đó mà đánh mất chính mình. Thế nhưng em lại thà đánh mất một ai đó chứ không chịu đổi thay, thế nên, khi người ấy đã thực sự rời khỏi thế giới của em, em lại dằn vặt khôn nguôi. Thầy, thầy thấy em đáng tội hay không?"

Thầy Khiết ngạc nhiên, sau đó ông đáp, "Thanh Hoa, dằn vặt bản thân mình chỉ đem lại một cảm giác mất mát lớn hơn mà thôi."

"Nhưng... trước khi mất mát, em chẳng có gì cả."

Người đàn ông sửng sốt nhìn cô gái. Ánh mắt vẫn như năm xưa, luôn khiến người khác muốn chia sẻ nỗi buồn cùng cô. Thầy Khiết nhẹ lắc đầu, giọng ông đã trở nên khàn hơn, "Thanh Hoa, cuộc đời con người trông vậy thôi, nhưng thực ra rất ngắn đấy. Em biết không, hồi bằng tuổi em, thầy chẳng bao giờ có thể ngờ sẽ có lúc_" Ông cúi xuống, xòe tay hướng về phía cơ thể mình, "Bản thân thầy lại già nua mập mạp thế này. Chớp mắt một cái, đầu xanh hóa bạc, da dẻ nhăn nheo, sức khỏe giảm sút, tâm trí chậm chạp. Quay đi quay lại, đã rất nhiều năm trôi qua, mỗi năm lại một thế hệ khác ra đời, còn thầy lại phải lùi dần về phía sau, nhiều việc muốn làm mà cũng không thể làm nổi nữa. Tuổi trẻ rõ ràng ngắn ngủi như vậy, nếu không tranh thủ nắm bắt thì không phải rất đáng tiếc hay sao?"

Thanh Hoa lắng nghe như muốn nuốt lấy từng lời của thầy Khiết. Thanh xuân tựa hồ vừa thoáng qua ngay trước mắt, một thời ngây ngô cứ thế đã trôi đi rồi, như hạt cát, như giọt nước, như làn sương, như muôn vàn những hạt bụi li ti trong không gian, không thể chạm tới mà chỉ có thể trơ mắt nhìn. Từ thơ ấu đến niên thiếu, cho đến trưởng thành, chớp mắt một cái đã gần chạm mốc ba mươi.

Mình còn bao nhiêu thời gian để lãng phí?

Đúng như lời bài hát vậy, hai mươi năm đầu, hạnh phúc không bao lâu. Mình đã từng rất hạnh phúc, rất rất hạnh phúc.

Thanh Hoa mở miệng như muốn nói gì đó, song lại chẳng nói nên câu.

"Là cô bé Diệp An kia phải không." Chợt thầy Khiết hỏi, "Chắc là thế rồi, ngoài con bé ấy ra thì còn ai nữa."

"Hướng Hòa đã về rồi, thầy." Thanh Hoa đặt cây bút chì xuống, "Hướng Hòa đã ở đây rồi, thầy."

Thầy Khiết đặt hai tay lên vai Thanh Hoa, ép cô nhìn thẳng vào mặt ông, nghiêm giọng nói, "Thanh Hoa, đã năm năm rồi. Mọi việc không còn có thể giống như quá khứ, con người cũng thế. Năm năm là quãng thời gian khiến nhiều thứ thay đổi. Nếu ngày xưa em thu đủ dũng khí để đối diện, vậy tại sao bây giờ lại không thể? Mới năm năm, vũ khí chiến đấu của em đã nát vụn hết rồi hay sao?"

"Nhưng... Năm ấy nếu không phải Hướng Hòa gặp chuyện... nhất định Hướng Hòa và Diệp An..." Thanh Hoa lắc đầu, tầm nhìn càng trở nên mờ nhòa hơn, "Em đã tự thuyết phục mình hàng trăm lần, nhấc vũ khí lên hàng trăm lần, nhưng cũng đã hàng trăm lần đặt nó xuống. Thầy, em sợ hãi kết quả, em sợ hãi lương tâm của mình."

"Nếu có trách, chỉ có thể trách ông Trời mà thôi." Thầy Khiết kìm vai cô, "Thanh Hoa, việc đã làm thì không thể rút lại, gánh nặng của kẻ biết nhiều đôi khi có thể trở thành lợi thế, em chỉ tận dụng lợi thế đó mà thôi. Lần này... nếu em không thể quyết tâm, vậy những quyết định bấy nhiêu năm vừa qua sẽ coi như vô nghĩa."

Ngay tại khởi điểm, thầy Khiết thật sự chỉ nghĩ mình cần hướng dẫn cô sinh viên khiến ông ấn tượng kia trên con đường hội họa, đưa cô chạm đến diện mục của chân thiện mỹ. Song tiếp xúc lâu, ông dần dà lại có cảm giác quan hệ giữa hai người không đơn giản như thế, họ có thể trở thành gia đình của nhau, dựa dẫm vào nhau mà sống - tựa như một cặp cha con thứ thiệt. Với tư cách là người thầy, ông không tài nào chấp nhận vì một mối tình đơn phương khác biệt day dứt nhiều năm cắt ngang con đường sự nghiệp của Thanh Hoa; nhưng nếu xét theo góc độ của người cha, ông chỉ muốn tâm sự cùng cô, đưa cho cô những lời khuyên chân thành không nhuốm chút toan tính cá nhân.

Công danh để làm gì, khi cõi lòng luôn buồn phiền. Tiền bạc để làm gì, khi trái tim cứ mãi trống rỗng. Đó là bệnh, là mầm mống khổ đau.

"Trúc Thanh từng hỏi em, rằng có phải mọi người ai rồi cũng sẽ tìm được hạnh phúc hay không. Thầy, liệu có đúng thế không?"

"Hạnh phúc của mình phải tự mình nắm bắt. Không cố gắng, sẽ không có hạnh phúc. Bỏ cuộc, thì là vuột mất hạnh phúc mình mong muốn rồi."