Công Sinh - Công Dưỡng

Ngày tháng cứ thế trôi qua bình lặng, mỗi sáng ta đến lớp Tề Kiến Chân học bài, khi trở về vào buổi tối, Phùng Chiếu Thu đã chuẩn bị sẵn cơm nước chờ ta.

 

Bà vô cùng tháo vát, từ đồng ruộng, chuồng trại đến vườn rau trong sân, việc gì kiếm ra tiền bà cũng không bỏ qua.

 

Ta định giúp một tay, nhưng bà luôn từ chối. Đây là điều duy nhất bà không chiều theo ý ta.

 

Bà muốn đấu với Nghiêm phu nhân.

 

"Trước kia con không phải làm gì, giờ cũng không cần làm."

 

Ta nhớ lại vẻ mặt của bà khi nói câu đó, bật cười.

 

Giang Thụy ghé lại: "Không phải đang đọc Tả Truyện sao? Sao tỷ lại cười như vậy?"

 

Ta không biết nói sao cho phải, chỉ đành cười lắc đầu.

 

"Quả nhiên là dáng dấp tiểu thư, cử chỉ gì cũng toát lên vẻ quý phái. Giang Thụy, dù ngươi có cố gắng kết thân cũng chỉ phí công thôi, người ta chẳng thèm để ý đến ngươi đâu."

 

Bạn cùng lớp ai cũng có cá tính riêng, khó tránh khỏi không hợp nhau. Phương Vân chính là một người như vậy, gai góc như con nhím, thấy ai không vừa mắt là phải chọc vài câu.

 

Giang Thụy trợn mắt: "Liên quan gì đến ngươi?"

 

Phương Vân đập bàn đứng dậy: "Ngươi thái độ gì vậy?"

 

"Ngươi có thái độ thế nào, ta sẽ có thái độ thế ấy. Sao hả, ngươi được quyền chỉ trỏ bọn ta, còn bọn ta thì không được phản kháng à? Ta thấy ngươi mới là kẻ coi mình như tiểu thư đấy, hừ."

 

"Ta vốn là tiểu thư, còn ngươi chỉ là con hầu thôi, suốt ngày chạy theo Phùng Niệm Chi như cái đuôi, không thấy xấu hổ à?"

 

Giang Thụy không nhịn được nữa, giơ tay ném cuốn sách thẳng vào mặt Phương Vân. Phương Vân tức điên, lao thẳng vào Giang Thụy, hai người túm tóc lăn lộn dưới đất.

 

Chúng ta cố gắng can ngăn nhưng không được, trong lúc hỗn loạn, ta bị đẩy vào góc tường, làm đổ cái chậu sứ dùng để làm mát.

 

Tiếng gốm vỡ cuối cùng cũng khiến hai người chú ý, Giang Thụy và Phương Vân đứng khựng lại, nhìn cái chậu sứ vỡ tan mà hít một hơi lạnh.

 

Trong bầu không khí im ắng, Tề Kiến Chân xuất hiện.



 

Bà nhìn hai người đang lăn lộn dưới đất, chậc một tiếng: "Các ngươi lại chơi trò này à?"

 

Rồi liếc nhìn mảnh sứ vỡ dưới đất, bà ngạc nhiên: "Chơi thì chơi, nhưng sao lại lăn lên bàn chông thế? Ai định chuộc tội à?"

 

Ta vội vàng xin lỗi: "Thưa thầy, con không cố ý… Cái chậu này bao nhiêu tiền, con về nhà lấy tiền bồi thường ngay."

 

Tề Kiến Chân đáp: "Ồ, cái chậu này không phải của ta."

 

Không phải của Tề Kiến Chân thì chắc cũng không đắt lắm.

 

Ta vừa thở phào thì bà lại nói: "Là của chồng quá cố của ta, con đốt ít giấy tiền là được rồi."

 

07

 

Giang Thụy từng nói rằng Tề Kiến Chân rất yêu thương chồng quá cố.

 

Trong lòng ta cảm thấy áy náy, sau buổi học ta cố tình nán lại không về.

 

Tề Kiến Chân nằm trên chiếc ghế tre ngoài sân, nhắm mắt nghỉ ngơi, ta ngồi bên cạnh quạt cho bà.

 

"Vô duyên vô cớ tỏ ra ân cần, chẳng phải gian cũng là trộm. Nói đi, có chuyện gì?"

 

"Con hôm nay làm vỡ đồ của chồng quá cố của thầy, trong lòng con rất áy náy…"

 

Tề Kiến Chân ngờ vực: "Chỉ vì chuyện đó thôi à?"

 

"Chuyện nhỏ sao?"

 

"Nhỏ đến không thể nhỏ hơn."

 

"Nhưng thầy vì ông ấy mà thủ tiết, sao lại có thể cho rằng đó là chuyện nhỏ được?"

 

Tề Kiến Chân bật cười sảng khoái: "Người ta thích nghe thì ta nói vậy thôi, thế mà đã xong rồi."

 

"Con không hiểu."



 

"Ôi chao, sao ngươi ngốc vậy? Ta hỏi ngươi, lấy chồng thì được lợi gì?"

 

"Hai bên yêu thương, kính trọng nhau?"

 

"Lấy chồng như kẻ mù, kẻ câm thì yêu thương thế nào?"

 

Ta chợt hiểu ra, Tề Kiến Chân không phải vì chồng mà thủ tiết, bà chỉ đơn giản là không muốn tái giá.

 

"Vậy tại sao thầy lại nói dối mọi người?"

 

"Đây gọi là linh hoạt. Cùng là không tái giá, một bên là vì thủ tiết, một bên là vì không muốn lấy chồng, rõ ràng là hai chuyện khác nhau. Bên thủ tiết thì đơn giản, còn bên kia thì rắc rối, ai mà chẳng muốn chọn cách dễ hơn?"

 

"Nhưng điều này khác với những gì sách dạy."

 

Nghe vậy, Tề Kiến Chân mới mở mắt, bà nghiêng người, chậm rãi nhìn ta.

 

"Sách nói 'Nam nhi có vàng dưới đầu gối', nhưng cũng nói 'Đại trượng phu có thể uốn mình mà tiến'. Ngươi nói xem, đầu gối ấy có nên quỳ hay không?"

 

"Sách nói 'Thà làm ngọc vỡ còn hơn làm ngói lành', nhưng cũng nói 'Người thức thời là trang tuấn kiệt'. Vậy ngươi nghĩ, khí phách có cần giữ không?

 

"Sách là do con người viết, lời là do con người nói, từ trước tới nay đều là người làm chủ việc, chưa từng có việc làm chủ người. Nếu ngươi đọc sách mà chỉ biết giữ khư khư theo lý lẽ chết, chi bằng đừng đọc, cứ sống theo bản năng, có khi còn tốt hơn.

 

"Nếu không, chẳng qua là tự đeo thêm vài sợi dây vào cổ, không biết khi nào thì chính mình bị siết chết."

 

Đây là lần đầu tiên ta nghe một đạo lý như vậy, trong lớp học, Tề Kiến Chân chưa từng giảng điều này.

 

Bà nói: "Nếu ta giảng như thế, danh tiếng ta liệu còn không?"

 

"Thầy không sợ con loan truyền những lời này ra ngoài sao?"

 

"Ngươi là học trò, ta là thầy. Ngươi loan tin xấu về ta, ngươi nghĩ mọi người sẽ nói ta là kẻ phản nghịch hay nói ngươi là kẻ bội nghĩa? Ngươi nghĩ, ai sẽ tin ngươi?"

 

"Nhỡ không chỉ một mình con nói thì sao? Chẳng phải tam sao thất bản, lời nói càng nhiều sẽ càng giống sự thật sao?"