Lễ Tế Mùa Xuân

Type: mit_mit

Trời đất chừ dằng dặc lâu dài.

Đời người đáng thương chừ vất vả suốt đời.

Người trước ta đành không đuổi kịp rồi.

Người sau nào đã biết là ai.(*)

(*) Hai câu thơ trích trong bài Viễn Du của Khuất Nguyên. Bản dịch của Vũ Bội Hoàng.

[1]

Xuân sắp qua, hạ đang về. Vàng anh đậu trên ngọn cây đang không ngừng hát vang. Lộ Thân nắm tay phải của Quỳ, dẫn Quỳ đi về phía dòng suối, còn tay phải của nàng thì lại ôm một cái chậu gỗ tinh xảo. Trên chậu có đặt lược gỗ, lược bí và khăn để lau khô tóc. Lần này các nàng không ra sông tự tận, cũng không phải để hái dâu, chỉ là đi gội đầu như đã hẹn mà thôi.

Trong Ly tao có viết, “Sớm ra gội tóc trên sông Vị Bàn”, nói về sinh hoạt của nữ thần Mật Phi, qua đó cũng có thể nhận ra tập tục của người dân trên đất Sở.

Hai người đi xuyên qua khe núi, hai bên là vách núi cheo leo, đi thẳng về hướng Tây. Tuy hẻm núi khúc khuỷu quanh co nhưng luôn luôn dẫn từ phía Đông sang phía Tây, ở cực Tây có một suối nước trong vắt. Giữa đoạn suối này và thượng nguồn, hạ nguồn đều cách nhau một thác nước, bởi vậy không thể theo dòng chảy đi ra khỏi núi. Cho nên không sợ gặp phải người ngoài khi đang đi trên đường hoặc đang gội đầu.

“Tiểu Quỳ không gọi Tiểu Hưu cùng đi có ổn không đấy? Ngươi có biết gội đầu thế nào không?”

Lộ Thân hỏi, lúc hai người ra ngoài thì Tiểu Hưu vẫn ở trong phòng.

“Ngươi có thể dạy ta mà.”

“Còn lâu ta mới dạy ngươi, ta có phải người hầu của ngươi đâu.”

“Thế thì xin ngươi hãy gội đầu giúp ta.”

“Tiểu Quỳ, ngươi có biết xấu hổ là gì không?”

“Đương nhiên biết rồi. Quân tử không sai khiến kẻ vô sỉ, không tới gần kẻ mang tội.’ Ta nghĩ ngươi không phải người vô liêm sỉ nên mới sai phái ngươi như vậy, ngươi nên thấy vinh hạnh, vui vẻ mới đúng.”

Quỳ già mồm cố cãi, tiếc là người ngốc như Quan Lộ Thân không biết phải phản bác như thế nào. Nên nàng đành giận dỗi im lặng, song vẫn không buông tay Quỳ ra.

Trên đường, hai người đi ngang qua một căn phòng vách đất, trước cửa phòng mọc đầy cỏ dại.

Quỳ hỏi Lộ Thân căn phòng này để làm gì. Lộ Thân vẫn giận nàng nên không muốn trả lời. Quỳ lải nhải mãi không thôi, Lộ Thân thấy phiền, đành cho nàng biết.

“Đây là nhà kho để nhạc cụ và nỏ.”

Quỳ quan sát kĩ nhà kho này. Nó như được khảm vào vách đá. Cửa phòng có hai cánh khép chặt, có thể đoán được bên trong cất nhạc cụ rất lớn và quý. Giữa phía Đông căn phòng và vách đá có một giếng nước. Một sợi dây thừng buông thõng trên thành giếng. Bên thành giếng có một thùng gỗ.

Hai người lại đi về phía Tây hơn ba trăm bước, cảnh sắc trước mắt rộng mở khoáng đạt. Giữa hai vách núi có một dòng suối chừng mười trượng. Ở chỗ nước cạn có rất nhiều đá nhỏ. Trên bờ suối có bạch chỉ, có huệ, yết xa, đỗ hàng, cỏ lục, cỏ bình, quỳnh mào, tử liệt, tiêu ngải, đỗ nhược, còn trong nước thì có cây hương bồ và bạch phiên.

Trên sườn núi đối diện có cây sắn dây. Chim trà quanh quẩn giữa hai núi.

Lộ Thân đặt chậu gỗ xuống, tháo trâm ngọc đặt vào trong đó. Quỳ cũng xõa mái tóc dài ra che hết mặt, rồi đi tới chỗ Lộ Thân. Đầu tiên Lộ Thân sợ hết hồn, lại nhận ra lúc này đối phương đang che mắt, đúng là thời cơ tốt để đánh lén, bèn tính toán vị trí rồi cốc mạnh một cái lên trán Quỳ.

“Á, ngươi là trẻ con đấy à?”

“Ngươi mới là trẻ con ấy…” Lộ Thân vặn lại, “Còn làm hành động vô vị này để hù dọa người khác.”

“Ta có muốn hù dọa ngươi đâu. ”Quỳ nói rồi vén tóc lên. “Ta chỉ đang nghĩ, ‘Trời sáng sau đêm dài, thời gian chẳng ngừng trôi’(*), nhưng có khi chúng ta lại hy vọng màn đêm không bao giờ kết thúc, bình minh cũng mãi mãi không ló dạng. Bởi vì thời gian khi ở bên người thương luôn rất ngắn ngủi, cho nên trong Kinh thi mới có câu ‘Vợ nói gà gáy rồi, chồng nói trời chưa sáng’. Nếu là ta, để xóa bỏ sự thật là trời đã sáng thì ta sẵn sàng giết chết tất cả gà trống trên đời, cho ban đêm liên tục kéo dài…”

(*) Một câu trích trong bài thơ Chiêu hồn.

“Chuyện này thì liên quan gì tới việc người làm khi nãy?”

“Có liên quan chứ. Khi nãy ta nghĩ, trừ cách này ra thì còn cách nào khác để kéo dài màn đêm hay không. Sau đó ta nghĩ ra, chỉ cần xõa tóc ra trước mặt che kín mắt thì đêm dài cũng sẽ không kết thúc.”

“Chẳng hiểu người đang nói gì hết…”

“Lộ thân thử một chút là hiểu ngay ấy mà”. Nói rồi Quỳ xõa tóc của Lộ Thân ra trước mặt, che khuất mắt nàng. “Thế này thì chúng ta có thể ở bên nhau mãi mãi rồi!”

Sau đó Lộ Thân liền bị đẩy vào trong nước.

Nàng vùng vẫy ngoi lên, trong miệng không ngừng tuôn ra ngôn từ không phù hợp với một thiếu nữ. Quỳ sớm trốn ra xa rồi, vờ như không nghe thấy tiếng của Lộ Thân mà vẫn đùa nghịch với đuôi tóc. Lộ Thân tự biết mình chẳng đấu lại Quỳ, không cam tâm mà cũng không làm gì được, đành phải hong khô quần áo ướt rồi tính sau.

Gần đó có một cây mộc lan, cành thấp nhất vừa vặn để phơi quần áo. Lộ Thân kéo bộ y phục ngâm nước ướt sũng tới dưới cây mộc lan. Hoa năm nay đã tàn, trên cây toàn lá xanh. Lộ Thân cởi áo ngoài, vắt khô nó rồi treo lên cành cây.



Quỳ hỏi có cần nàng giúp không, Lộ Thân không thèm đáp.

Cuối cùng trên người Lộ Thân chỉ còn lại một chiếc áo trong mỏng manh.

Tới nước này thì không chỉ gội đầu được nữa - Lộ Thân nghĩ vậy, bèn đi tới bên suối cởi áo trong, đặt lên một phiến đá lớn rồi cởi guốc gỗ, bước vào suối từng bước một. Quỳ thấy vậy bèn đi tới bên phiến đá, vừa ngắm nhìn thân thể Lộ Thân vừa nghĩ xem làm sao để trộm được áo trong của Lộ Thân.

Đúng lúc ấy, phía bên khe núi chuyển tới tiếng nói cười. Sau đó Quan Giang Ly và Chung Hội Vũ xuất hiện ở lối vào khe núi.

Lộ Thân cũng thấy có người tới, bấy giờ nước cao không quá gối của nàng. Vì xấu hổ nên nàng nhảy tùm xuống nước, để nước suối phủ kín toàn thân, chỉ để lộ đầu ra khỏi nước để thở.

“Lộ Thân muội ấy làm sao thế?”

Giang Ly ân cần hỏi Quỳ.

“Chuyện là thế này, sau khi tới đây, Lộ Thân hồi tưởng lại tất cả những chuyện đáng xấu hổ trong cuộc đời ngắn ngủi của mình, chợt thấy không còn mặt mũi nào mà sống trên đời nữa nên nảy ra suy nghĩ coi rẻ sinh mệnh của bản thân, hỏi ta có muốn chết cùng nàng ấy hay không. Ta vẫn còn trẻ, lí tưởng còn đó nên đành từ chối nàng ấy. Thế là Lộ Thân bèn nói: ‘Sao có thể để thân thể trong sạch của mình tiếp xúc với vật dơ bẩn?’, ‘Chết thì chết, chẳng thể tránh được’, nên mới cởi hết quần áo, nhảy vào trong nước cho chết đuối…”

“Lộ Thân, là như thế ư?”

Giang Ly hỏi. Nàng còn chưa nói xong thì Quỳ đã dùng hai ngón tay nhấc áo trong của Lộ Thân lên, rồi mỗi tay nắm một đầu, làm ra vẻ như sắp xé rách nó để uy hiếp Lộ Thân, ép nàng thừa nhận mình muốn chết nên mới nhảy vào trong nước.

“Ai bảo thế, Tiểu Quỳ nàng ấy…”

Roạt, roạt, roạt - Y phục trong tay Quỳ rách dần theo tiếng xé.

“Vu… Lăng…Quỳ…”

Cuối cùng, Lộ Thân không thể chịu được nữa. Nàng vượt qua dòng nước lao nhanh vào bờ, chẳng bận tâm đến mặt mũi hay thời tiết se lạnh mà vọt lên bờ, vùng tay đánh về chiếc mũi xinh xắn của Quỳ, nhưng bị tỷ tỷ Giang Ly ngăn lại.

“Lộ Thân, không được vô lễ!”

Muội muội cứ thế trúng một cú đánh của tỷ tỷ. Tình cảnh này khiến Chung Hội Vũ đứng sau lưng Quỳ hoảng sợ, nàng lui lại mấy bước, thầm nhủ: “Mình đã thấy thứ không nên thấy rồi chăng?”

“Sao đến Giang Ly tỷ cũng không đứng về phía muội!” Lộ Thân nức nở nói, vẻ mặt hung hãn, dấu tay trên trán cũng sưng đỏ lên. “Nếu vậy, nếu vậy thì muội đành chết cho mấy người coi!”

Nói đoạn nàng ôm lấy một tảng đá không to không nhỏ chạy về phía dòng suối, rồi ngụp cả đầu xuống nước. Có điều ba người trên bờ chẳng ai mảy may có ý định xuống nước cứu nàng. Một lát sau, mặt nước nổi lên bong bóng. Thấy vậy, Quỳ bên cởi áo trong trên người ra cầm trên tay.

Thực ra là khi Lộ Thân ngụp xuống nước thì đã bất cẩn buông tay khiến tảng đá chìm xuống dưới đáy suối. Kết quả là Lộ Thân không nhịn được nữa, đành ngoi đầu ra khỏi nước.

Thế là Quỳ lại mặc áo trong vào rồi bước tới trước mặt Giang Ly, thoáng cúi đầu.

“Giang Ly tỷ, hình như ta hơi quá đáng rồi. Ta đã hối hận nên xin tỷ đừng đối xử với Lộ Thân như thế…”

“Cái miệng này của Tiểu Quỳ sớm muộn gì cũng gây hoạ.”

Giang Ly vừa nói vừa véo má Quỳ. Thái độ của Quỳ cũng rất khác thường, để mặt đối phương muốn làm gì thì làm.

“Lộ Thân, tỷ đã mắng cho Tiểu Quỳ một trận, muội cũng đừng tùy hứng nữa, mau lên đây đi!”

“Nhưng y phục của muội…”

Nghĩ đến việc áo trong của mình đã bị Quỳ xé rách, lửa giận vừa lắng xuống của Lộ Thân lại dấy lên hừng hực.

“Y phục của Lộ Thân vẫn chưa khô, để nàng ấy ngâm trong nước một lúc đi. Ta đi xem thử y phục của nàng ấy thế nào rồi.”

Quỳ nói đoạn cất bước về phía cây mộc lan nọ.

“Tiểu Quỳ định xé rách cả áo khoác của ta à?”

“Chắc phải chờ thêm lúc nữa.” Quỳ sờ thử vào y phục phơi trên cành cây của Lộ Thân rồi nói, “Phải rồi, sao Nhã Anh tỷ còn chưa tới?”

“Sáng nay mãi mới gọi được muội ấy dậy, muội ấy cũng đồng ý cùng ta tới bên suối gội đầu, lúc vào khe núi gặp được Triển Thi và Hội Vũ, Nhã anh đột nhiên nói có việc muốn hỏi Triển Thi ca, thế nên ta dẫn Hội Vũ đến trước. Nhã Anh bảo sẽ ở đó chờ ta quay lại, giờ có lẽ bọn họ còn ở đầu bên kia của khe núi.”

“Tuy không gặp được Nhã Anh tỷ thì cũng khá buồn nhưng gặp được muội muội Hội Vũ cũng coi như là niềm vui bất ngờ.” Quỳ vui vẻ đi về phía Chung Hội Vũ mặc kệ ý nguyện của đối phương mà nắm chặt lấy hai tay nàng. “Ta rất thích giọng hát của muội. Muội nhỏ tuổi như vậy mà đã hát được một ca khúc phức tạp như Thanh Dương, đúng là làm người ta thán phục.”

“Đâu có… Muội rất bình thường... không thể so sánh với ca ca được... Giang Ly tỷ cũng biết hát bài đó…” Chung Hội Vũ là một cô bé nhát gan sợ người lạ, chỉ khi hát thì mới dũng cảm mà thôi. “Sao Vu Lăng Quân lại biết tên của bài hát đó?”

“Đúng, sao lại thế chứ?” Quỳ buông tay Chung Hội Vũ ra rồi nói tiếp, “Khi ở Trường An, ta từng may mắn nghe được mà thôi. Hoặc phải nói là ta từng có duyên gặp mặt Hiệp luật Đô úy đại nhân Lý Diên Niên đã quá cố mấy lần. Hơn nữa bài hát này được lưu truyền rất rộng rãi ở Trường An, là tác phẩm để đời của Tư Mã Tương Như. Ta rất thích thơ phú của Tư Mã Tương Như nên đã sưu tầm hầu hết tác phẩm của ông ấy, chỉ qua lời hát cũng có thể đoán được nó chính là Thanh Dương.”

“Ban đầu lễ tế có quy mô lớn nhất của đất nước không có ca múa. Vào năm Nguyên Đỉnh thứ sáu, đương kim hoàng thượng cho rằng lễ tế dân gian đều có ca múa về lễ tế lớn nhất của quốc gia lại không có, đúng là không hợp lý, bèn phong cho Lý Diên Niên nhờ am hiểu âm luật mà được sủng ái chức quan Hiệp luật Đô uý, lệnh cho ông sáng tác âm nhạc trong lễ tế. Khi ấy Tư Mã Tương Như đã qua đời, song những bài thơ tế lễ ông viết khi còn sống đều được Lý Diên Niên lựa chọn để sử dụng, Đương kim hoàng thượng thấy vẫn chưa đủ, bèn lệnh cho mười mấy văn nhân viết thêm, cuối Cùng tập hợp thành mười chín bài hát tế lễ. Bài Thanh Dương mà Chung Hội Vũ hát tối qua chính là một trong số đó.”



“Ồ”, Quan Giang Ly cảm khái, “Còn chuyện gì mà Tiểu Quỳ không am hiểu không? Ta luôn nghĩ sự tồn tại của loại người như ngươi chính là sự uy hiếp và mỉa mai với dạng người tầm thường như ta.”

“Chuyện mà ta không am hiểu thì cũng có.” Quỳ uể oải đáp, “Nói ra thì khá xấu hổ nhưng sự thật là vậy - Chuyện ta không am hiểu nhất, có lẽ chính là ‘tình cảm’.”

“‘Quân tử Trung Hoa hiểu được lễ nghĩa mà chẳng thấu được lòng người’ hẳn là nói về người như Tiểu Quỳ.” Giang Ly trích dẫn danh ngôn của Ôn Bá Tuyết Tử, chọc thẳng vào nỗi đau của Quỳ. “Thế nhưng trên đời này vẫn còn rất nhiều kẻ vừa không hiểu lễ nghi vừa chẳng biết lòng người, nên Tiểu Quỳ không cần bận tâm. Tới khi ngươi nhiều tuổi hơn một chút thì tự nhiên sẽ hiểu ra rất nhiều chuyện.”

“Mong là như thế. Thực ra mỗi ngày ta đều như sống trên mây. Có lẽ vì không phải sầu lo kiếm sống nên rất ít chú ý tới những thứ trước mắt mà chỉ nghĩ làm sao để trở thành tri kỷ của người xưa.”

“Người thời nay có giá trị của riêng mình, người xưa cũng không thay thế được. Xin Tiểu Quỳ hãy nhớ kỹ điều này.” Giang Ly nghiêm nghị nói, “Tuy ta và Nhã Anh có một quãng thời gian dài không hòa thuận, có điều trước nay chúng ta đều tin rằng, chúng ta đang sống trong một thời đại vừa khiến người ta hưng phấn vừa làm người ta tuyệt vọng. Loạn lạc suốt năm mươi năm qua còn kinh khủng hơn mấy trăm năm trước đây. Chúng ta may mắn mà bất hạnh sống trong thời đại này, cũng không thể chết đi mà chưa làm được gì cho đời.”

“Bây giờ nam nhân cũng chưa chắc đã làm nên chuyện, huống chi là nữ tưởng chúng ta. Tuy ta đọc thông kinh sử nhưng dù sao cũng chỉ là đọc sách mua vui mà thôi, thực sự không nghĩ có thể dùng học vấn của mình để làm gì đó.”

“Rồi sẽ có cách thôi, sau khi Ký Y tỷ qua đời, ta và Nhã Anh vẫn đang nghiên cứu một vấn đề, đó là - Làm sao để thoát khỏi một cuộc sống tầm thường.”

“Thực sự có thể làm được như vậy ư?”

Quỳ rầu rĩ hỏi, trong lòng cũng biết câu trả lời.

“Không làm được thì thà chết cho xong.”

Giang Ly cười nói, tuy nhiên trong giọng nói lại chẳng có ý cười.

“Hãy theo đuổi lý tưởng của mình đến cùng. Nếu vậy thì dù bản thân ta không làm được, cũng không có dũng khí để làm, song chỉ cần biết vẫn luôn có những nữ tử bằng tuổi mình đang theo đuổi những điều xa xôi mà lớn lao như vậy, ta cũng có thể chịu đựng được việc bản thân tầm thường tiếp tục sống cùng bao người khác.”

“Tiểu Quỳ không phải người tầm thường, ngươi chỉ chưa tìm được con đường mà mình muốn đi thôi.”

Lộ Thân ở trong nước nghe mọi người nói chuyện, tâm trạng ngày một nặng nề.

Nàng nhớ hôm qua Quỳ nói với mình rằng, “Có rất nhiều chuyện, thay vì nói những lời dài dòng sáo rỗng chi bằng biến nó thành hành động.” Có lẽ Quỳ cũng rất kỳ vọng vào bản thân, chẳng qua nhất thời không tìm được lí tưởng cả đời mà thôi. Người chăm chỉ thông tuệ như nàng ấy, chuyện gì mà chẳng làm được. So với Quỳ thì mình đúng là đồ vô dụng, mỗi lần tiếp xúc với Quỳ đều chỉ thấy càng thêm tự đi và chán ghét bản thân.

“Muội phải về đây.”

Lộ Thân đứng dậy từ trong nước, hai tay bắt chéo che trước ngực. Nàng đi tới bên bờ suối, bước lên guốc gỗ rồi dùng khăn trong chậu gỗ để lâu thân thể, sau đó gấp gọn chiếc áo trong bị rách đặt vào chậu gỗ, cẩn thận phủ khăn lên trên, đoạn bước tới chỗ cây mộc lan đẩy Quỳ ra để lấy áo khoác chưa khô mực vào, cuối cùng quay người trở lại bên bờ suối, cầm chậu gỗ lên rồi đi về phía lối vào khe núi.

“Giang Ly không ngăn cản Lộ Thân, nhưng lại liếc mắt ra hiệu cho Quỳ. Quỳ hiểu ý, khẽ gật đầu rồi cũng đi về phía đó.

“Hội Vũ, chúng ta gội đầu đi.” Giang Ly kéo Chung Hội vũ đang nhìn theo bóng dáng của hai người nọ tới bên bờ suối.

Mà Lộ Thân đang giận hờn cũng nhận ra Quỳ đang đi phía sau mình, càng thấy tức giận, bèn bước mau hơn. Có điều dù sao Quỳ cũng khỏe hơn nàng, chẳng mấy chốc đã đuổi kịp.

“Đừng đi theo ta!”

Lộ Thân nhắc đi nhắc lại câu này, Quỳ vẫn chẳng bận tâm.

Thế là nỗi phiền muộn của Lộ Thân lại tích lũy thành giận dữ, nàng nâng vạt áo chạy về phía trước. Quỳ vốn mặc khá thoải mái, hai tay còn không cầm gì, đương nhiên đuổi theo chẳng tốn bao nhiêu sức. Hai thiếu nữ cứ im lặng như vậy mà chạy từ Tây sang Đông, về hướng mặt trời đang dần lên cao.

Khi chạy qua nhà kho cất nhạc cụ thì Lộ Thân không chạy nổi nữa, bước chân chậm lại, hơi thở cũng nặng nề hơn nhiều. Huống chi lúc này nàng không mặc áo lót, cố chịu đựng cảm giác xấu hổ và bực bội, còn phải cẩn thận không để lược trong chậu gỗ rơi ra ngoài vô tình để Quỳ chạy tới phía trước nàng.

Nếu đã vậy…

Lộ Thân dừng bước.

Nếu đã vậy thì cứ để Quỳ chạy trước đi, mình chỉ muốn cách xa Quỳ xấu tính mà thôi - Lộ Thân nghĩ vậy, liền thấy Quỳ phía trước cũng dừng chân, sau đó nghe thấy tiếng kêu sợ hãi của nàng.

“Lộ Thân… Lộ Thân…”

“...”

Quỳ gọi tên bạn, Lộ Thân chưa bao giờ thấy Quỳ hoảng hốt như vậy.

“Chỗ đó... chỗ đó…”

Quỳ duỗi tay chỉ vào bụi cỏ phía trước, dùng hành động này để cho Lộ Thân đã bước tới bên nàng biết tại sao nàng lại sợ hãi như vậy.

Lộ Thân nhìn thấy vết máu.

Máu tươi vương trên bãi cỏ trước cửa nhà kho, nhuộm đẫm cỏ xanh mới mọc.

Hai người lại đưa mắt nhìn về phía cánh cửa đóng chặt của căn nhà kho tựa lưng về phía Bắc, hướng mặt về phía Nam này. Quỳ cẩn thận vòng qua vết máu, nín thở đẩy cửa nhà kho ra. Cánh cửa run rẩy lùi vào trong bóng tối. Ánh mặt trời rọi vào trong phòng khiến cái bóng của Quỳ đổ trên mặt đất sau đó chiếu lên thi thể người chết.

Quỳ thấy rõ người chết trong bóng tối, đó là Quan Khoa - người còn nói cười vui vẻ trong bữa tiệc đêm qua.