Hệ Thống Đen Của Học Bá

Tại New Jersey, thành phố Princeton, trong một ngôi nhà nhỏ yên tĩnh, một ông lão đầu hói người da trắng đang vừa thu dọn hành lý vừa lớn tiếng nói mà không quay đầu lại:

“Không có thời gian, anh hãy tìm người khác đi! Hiện giờ, thầy của tôi đang nằm trên giường bệnh, có lẽ đây sẽ là lần cuối cùng tôi được gặp ông ấy. Ít nhất trong tháng này, tôi không muốn nhìn thấy bất cứ thứ gì liên quan đến toán học.”

Người đàn ông trung niên mặc vest đứng bên cạnh nở một nụ cười gượng gạo, không chút phản kháng. Dù sao, đứng trước mặt anh ta là Pierre Deligne, nhà toán học nổi tiếng đã chứng minh Giả thuyết Weil. Ông đã nhận được hầu hết các giải thưởng lớn trong giới toán học như Giải thưởng Fields, Giải thưởng Crafoord, Giải thưởng Wolf và Giải thưởng Abel năm ngoái.

Dù là trong Viện Nghiên cứu Cao cấp Princeton, nơi quy tụ những bộ óc thiên tài toán học trên thế giới, ánh hào quang của Deligne vẫn không thể bị lu mờ. Còn Davis, chỉ là một biên tập viên bình thường của tạp chí *Mathematics Annals*, tốt nghiệp từ khoa báo chí của Đại học Johns Hopkins và chỉ có chút hiểu biết về toán học.

Dù *Mathematics Annals* là tạp chí được sáng lập bởi Đại học Princeton, nhưng sau này đã thuộc về Nhà xuất bản Đại học Johns Hopkins. Khi mà Princeton còn có tạp chí danh tiếng *Annals of Mathematics*, một trong "Tứ đại tạp chí toán học," thì tài nguyên dành cho *Mathematics Annals* ngày càng ít đi.

Để giữ vững vị thế của *Mathematics Annals* trong giới học thuật, các biên tập viên của Nhà xuất bản Đại học Johns Hopkins đã phải rất đau đầu.

Nếu đây chỉ là một bài báo số học bình thường, Davis cũng sẽ không quá bận tâm. Nhưng đúng lúc anh phát hiện ra giá trị đặc biệt của bài luận này trong quá trình sơ duyệt.

Giả thuyết về quy luật phân bố của các số nguyên tố Mersenne đã được nhiều người đề xuất, nhưng chưa có ai chứng minh thành công. Giả thuyết Chu là một trong những giả thuyết nổi tiếng nhất, với vẻ đẹp toán học tinh tế của nó. Giả thuyết này phát biểu rằng khi 2^(2^n) < P < 2^(2^(n+1)), sẽ có 2^(n+1) - 1 số nguyên tố Mersenne.

Nhưng cho đến khi giả thuyết được chứng minh, nó vẫn chỉ là một lời tuyên bố chưa được kiểm chứng.

Thấy Deligne không phản ứng, Davis không bỏ cuộc mà tiếp tục thuyết phục: “Làm ơn đi, Bá tước Deligne. Trong lĩnh vực số học, ngài là người xuất sắc nhất mà tôi từng gặp! Khi tôi đọc bài báo này, người đầu tiên tôi nghĩ đến là ngài. Nhân dịp bao năm hợp tác của chúng ta, ngài chỉ cần nhìn qua một chút thôi cũng được mà.”

“Những lời tâng bốc này vô dụng với tôi,” Deligne khẽ cười lạnh, đóng mạnh vali lại. "Không cần anh nói tôi cũng biết."

Bình thường Deligne không quá cộc cằn, có chăng chỉ hơi kiêu ngạo. Nếu là bình thường, anh ta mang đến một bài luận thú vị, Deligne ít nhất cũng sẽ dành thời gian nghiên cứu. Nhưng bây giờ, tình thế đã khác. Thầy của ông, Grothendieck, đang nằm trên giường bệnh, có thể ra đi bất cứ lúc nào. Deligne không còn tâm trí đâu để nghiên cứu toán học, chỉ muốn nhanh chóng bay sang Pháp.

Davis thử thuyết phục tiếp: “Chẳng lẽ ngài không muốn mang một món quà đến cho thầy Grothendieck sao?”

“Quà?” Deligne giận dữ nói: “Đưa một đống giấy lộn đến? Tôi thà mua một bó hoa trên phố còn có ý nghĩa hơn!”

“Tôi đảm bảo với ngài, bài luận này không hề tệ như ngài nghĩ. Thầy Grothendieck cả đời muốn chứng minh Giả thuyết Riemann, và vấn đề quy luật phân bố số nguyên tố Mersenne đã được giải quyết. Đây là một bước tiến nhỏ nhưng rất quan trọng hướng đến chiếc vương miện của giới toán học! Tôi nhớ ngài từng nói rằng con đường dẫn đến hàm Zeta của Riemann là một màn đêm đen tối, cần hàng ngàn ngọn nến để soi sáng... Và bây giờ, ngọn nến đang ở trong tay ngài.”

Deligne nhìn chằm chằm vào Davis một lúc lâu, rồi tức tối giật lấy bản thảo bài báo từ tay anh.

“Chết tiệt!”

Cuối cùng, với tư cách là một nhà khoa học, Deligne không thể chống lại sự tò mò của mình.

“Chứng minh Giả thuyết Chu?” Deligne cau mày.

Vài năm trước, ông đã thấy quá nhiều bài luận như thế này, chỉ gần đây mới ít đi. Những người tự cho mình là thông minh thường thích chọn những vấn đề có vẻ đơn giản nhưng lại không thể tìm ra con đường đúng.

Nếu Giả thuyết Chu được chứng minh, chắc chắn nó sẽ giúp ích cho việc nghiên cứu Giả thuyết Riemann, vì hành vi của hàm zeta Riemann ζ(s) liên quan chặt chẽ đến tần suất của các số nguyên tố, và Giả thuyết Riemann liên quan đến phương trình ζ(s)=0.

Nhìn tên tác giả của bài báo.



Deligne khựng lại.

Lục Chu?

Người Trung Quốc? Hay là người gốc Hoa?

Châu Á có nhiều nhà toán học xuất sắc, nhưng cái tên này ông chưa bao giờ nghe đến...

Trong lòng Deligne không khỏi có chút khinh thường, nhưng ông vẫn kiên nhẫn đọc tiếp bài báo vì tin rằng Davis sẽ không mang đến cho mình một thứ vô giá trị.

Chiếc đồng hồ treo tường kêu tích tắc tích tắc.

Một phút trôi qua...

Năm phút trôi qua...

Mười phút trôi qua...

Deligne vẫn giữ nguyên tư thế ban đầu, cau mày chăm chú đọc trang đầu tiên của bài luận, mà chưa có ý định lật sang trang khác.

Thấy Deligne như vậy, Davis cố gắng điều chỉnh nhịp thở của mình, không dám phát ra âm thanh nào để tránh làm phiền đến suy nghĩ của ông.

Càng đọc, Deligne càng nghiêm túc.

Sau khoảng năm phút nữa, ông đặt vali sang một bên, cầm bản thảo đi thẳng vào phòng làm việc và đóng sầm cửa lại.

Davis thở phào nhẹ nhõm, rồi xoay người và ngồi xuống ghế sofa trong phòng khách. Với nhiều năm kinh nghiệm, anh biết rằng mức độ nghiêm trọng của bài báo tỉ lệ thuận với sức mạnh đóng cửa của giáo sư Deligne.

Nếu bài báo bị ném vào máy hủy tài liệu, chẳng cần phải đóng cửa phòng làm gì.

Ngồi trong phòng làm việc, Deligne lấy giấy nháp từ ngăn kéo và bắt đầu tính toán để xác minh các bước chứng minh trong bài báo.

Luận điểm của tác giả rất rõ ràng, logic chặt chẽ, và phương pháp sử dụng cũng rất khéo léo, đến mức ông không thể tìm ra bất kỳ lỗi nào.

Thậm chí, ông còn không thể tìm thấy chỗ nào cần cải thiện.

Điều khiến ông ngạc nhiên chính là, ngoài một chút tiếng Anh hơi ngượng nghịu và những câu văn chưa trôi chảy, toàn bộ quá trình chứng minh không hề giống với tác phẩm của một người mới không có tên tuổi.

Quá mượt mà.

Mượt mà đến khó tin.

Ông nghi ngờ rằng, trong năm trang luận chứng này, có thể có những bẫy dễ bị bỏ qua.



Một cái bẫy có thể qua mắt được ông?

Thật thú vị.

Một giờ trôi qua.

Nhìn vào dòng công thức cuối cùng, Deligne im lặng một lúc lâu. Ông buông bài luận và giấy nháp xuống, thở dài và nhẹ nhàng thốt lên bằng tiếng Pháp:

“Thật giỏi.”

Nếu một giờ trước, trong lòng ông vẫn còn nhiều nghi ngờ, thì giờ đây, ông đã gần như chắc chắn rằng quá trình chứng minh dài năm trang này hoàn toàn không có bất kỳ vấn đề nào.

Ngoài lời khen "thật giỏi", ông không thể nghĩ ra từ nào hay hơn để diễn tả.

Nếu có thể, ông rất muốn gặp tác giả của bài luận này. Nhưng thời gian sắp tới không cho phép. Sau khi trở về từ Pháp, ông sẽ lập tức tham gia vào một dự án mới tại Viện Nghiên cứu Princeton, và những tháng tiếp theo sẽ cực kỳ bận rộn.

Có lẽ bài báo này thực sự có thể khiến thầy ông quan tâm chăng?

Dù khả năng này rất mong manh, vì thầy ông đã không nghiên cứu toán học nhiều năm rồi.

Davis đang đi qua đi lại trong phòng khách, cuối cùng cũng buồn chán mà chuyển sự chú ý sang bể cá cạnh tủ giày. Anh lấy ngón tay gõ nhẹ vào kính, trêu đùa mấy con cá vàng để giết thời gian.

Lúc này, cánh cửa phòng làm việc bất ngờ mở ra. Deligne cầm theo bài luận bước ra ngoài.

Thấy vậy, Davis vội vàng tiến lên và hỏi: "Thế nào rồi?"

Deligne nhét bản thảo vào vali và không ngẩng đầu lên: “Tôi cần thêm chút thời gian. Chậm nhất một tuần nữa tôi sẽ cho anh câu trả lời.”

Nghe thấy điều này, Davis không khỏi nín thở vì phấn khích.

Hợp tác với Deligne nhiều năm, anh hiểu rõ giáo sư này. Nếu bài luận không bị vứt vào máy hủy tài liệu ngay lập tức, điều đó có nghĩa là bài luận này không có sai sót nghiêm trọng. Và nếu ông không trả lại bài luận cho mình, điều đó có nghĩa là nội dung của nó đã thực sự thu hút sự chú ý của ông.

Một tuần không phải là thời gian dài.

Bất kỳ biên tập viên học thuật cẩn trọng nào cũng sẽ không dễ dàng chấp nhận một bài báo. Quá trình kiểm tra và tính toán lặp lại là điều bắt buộc, bởi đó không chỉ là trách nhiệm của một nhà toán học, mà còn là sự tôn trọng tối thiểu dành cho lĩnh vực mà họ nghiên cứu.

Một trong những vấn đề toán học quan trọng nhất thế giới sắp được giải quyết.

Điều này sẽ đem lại một cú hích lớn cho giá trị học thuật của *Mathematics Annals*!

Còn đối với Davis...

Có gì tuyệt vời hơn việc tìm thấy một hạt vàng giữa đống cát để chứng minh khả năng của một biên tập viên kỹ thuật?