Lý Trí Và Tình Cảm

Elinor bắt đầu qua một giọng chắc chắn dù thận trọng:

Tôi không xứng đáng với lòng tin cậy mà cô đã đặt vào tôi, nếu tôi không thiết tha tiếp tục trao đổi, hoặc không tò mò gì thêm về sự việc. Vì thế, tôi sẽ không xin lỗi vì muốn bắt chuyện lần nữa.

Lucy nồng ấm:

Cảm ơn cô vì đã xóa ta mọi e dè qua đó giúp tâm tư tôi được nhẹ nhàng, bởi vì không hiểu sao tôi lo sợ mình đã xúc phạm cô qua những gì tôi kể cho cô nghe ngày Thứ Hai vừa rồi.

Elinor nói qua lòng chân thành nhất:

Xúc phạm tôi! Làm thế nào mà cô lại xúc phạm tôi được? Tin tôi đi, tôi không hề có ý nghĩ này về cô. Không phải cô đã có một động lực để tin tưởng, khiến tôi cảm thấy vinh hạnh và tự mãn, hay sao?

Đôi mắt sắc bén của Lucy mang đầy ẩn ý khi cô đáp:

Tuy thế, tôi đoan chắc cùng cô, với tôi dường như cô đã lạnh nhạt và phật ý khiến tôi không an tâm. Tôi nghĩ cô giận tôi, từ lúc ấy tôi đã tự dằn vặt vì đã tùy tiện làm phiền cô với chuyện riêng của tôi. Nhưng tôi rất vui thấy rằng đây chỉ là do tôi tưởng tượng và rằng cô thật tình không trách móc tôi. Nếu cô biết tôi đã được an ủi như thế nào khi mở rộng tâm tư để nói với cô về những gì tôi luôn suy nghĩ trong mọi khoảnh khắc của đời tôi, thì tôi tin sự cảm thông của cô sẽ giúp cô bỏ qua mọi chuyện khác.

Đúng thật, tôi có thể dễ dàng tin rằng cô sẽ được nhẹ nhõm rất nhiều khi trình bày hoàn cảnh của cô cho tôi nghe, và xin cô tin rằng cô sẽ không bao giờ có lý do để hối hận đã làm việc này. Trường hợp của cô thật là không may: đối với tôi dường như cô bị bao vây bởi nhiều khó khăn, và cô sẽ cần đến mọi niềm cảm thông hai chiều để hỗ trợ cô. Tôi tin rằng anh Ferrars hoàn toàn lệ thuộc vào mẹ anh.

Anh ấy chỉ có hai nghìn bảng làm của riêng. Kết hôn với tài sản như thế là chuyện điên rồ, mặc dù về phần mình, tôi có thể dễ dàng vứt bỏ hơn thế nữa mà không than thở. Tôi đã quen sống bằng lợi tức rất nhỏ, và vì anh, tôi có thể xoay xở trong mọi cảnh nghèo; nhưng vì tôi rất yêu anh, tôi không muốn ích kỷ để anh bị tướt đoạt mọi thứ mà mẹ anh đáng lẽ cho anh nếu anh kết hôn theo ý bà. Chúng tôi phải chờ đợi, có thể trong nhiều năm. Với hầu hết những người đàn ông khác trên thế gian, đây có thể là viễn cảnh đáng quan ngại; nhưng tôi biết mình vẫn có tình cảm trung kiên của Edward.

Niềm tin này hẳn là tất cả đối với cô, và chắc hẳn anh ấy cũng được nâng đỡ bởi cùng niềm tin nơi cô. Nếu sức mạnh của tình cảm hai bên có suy yếu, như đã xảy ra giữa nhiều người khác và trong nhiều trường hợp hẹn ước kéo dài bốn năm, thì hoàn cảnh của cô sẽ thật là đáng thương.

Lucy nhìn lên, nhưng Elinor cẩn trọng giữ sắc mặt không thay đổi để khiến lời cô nói ra chiều đáng nghi.

Lucy nói:

Tình yêu của Edward dành cho tôi đã được thử thách qua việc chúng tôi xa cách nhau trong thời gian lâu, rất lâu kể từ khi chúng tôi hẹn ước lần đầu; nên nếu bấy giờ tôi còn cả nghi thì là điều không thể tha thứ được. Tôi có thể tự tin mà nói rằng anh chưa hề khiến tôi phải lo âu một giây phút nào.

Elinor không biết nên mỉm cười hoặc thở dài với điều cả quyết này.

Lucy tiếp:

Bản tính tôi thường hay ghen; và do những hoàn cảnh khó khăn trong cuộc đời chúng tôi, do vị thế của anh trong giao tế xã hội hơn tôi nhiều, và do xa cách thường xuyên tôi cũng có xu hướng hồ nghi muốn tìm ra sự thật ngay, nếu khi chúng tôi gặp nhau anh có một chút thay đổi trong cử chỉ, hoặc biểu lộ sa sút tinh thần mà không có lý do chính đáng, hoặc nếu anh nói về một cô gái một cách đặc biệt hơn so với các cô khác, hoặc không còn cảm thấy hạnh phúc như ở Longstaple lúc trước. Tôi không có ý nói tôi hay rình mò hoặc tinh mắt, nhưng trong trường hợp như thế tôi tin chắc mình không thể bị lừa dối.

Elinor nghĩ: “Mọi thứ này đều hay ho gớm! Nhưng không thể áp đặt lên người nào trong hai chúng ta.” Sau khoảnh khắc im lặng, cô nói:

Nhưng cô có ý định ra sao? Hoặc không làm gì cả mà chỉ chờ đến khi bà Ferrars qua đời, là bước đường cùng u buồn và gây sốc? Liệu anh con trai bà có quyết tâm cam chịu việc này, cam chịu nhiều năm buồn tẻ và hồi hộp mà cũng can dự đến cô, hơn là thử liều bị bà mẹ phật ý một thời gian vì biết sự thật?

Nếu chúng tôi biết chắc chắn đấy chỉ là một thời gian! Nhưng bà Ferrars là một phụ nữ rất kiêu hãnh và kiên định; và trong cơn giận dữ khởi đầu ngay khi nghe sự thật, bà có thể chuyển mọi phần thừa kế cho Robert. Vì lo cho Edward, ý tưởng này làm tôi khiếp sợ mà không dám có hành động gì hấp tấp.



Và cũng vì cô nữa, vì cô không có thói vụ lợi một cách vô lý.

Lucy lại nhìn qua Elinor, và im lặng.

Elinor hỏi:

Cô có quen biết anh Robert Ferrars không?

Tôi không quen biết gì. Tôi chưa từng gặp anh ấy, nhưng tôi tưởng tượng anh ấy không hề giống người anh – ngu xuẩn và là một công tử bột chính hiệu.

Tai cô Steele bắt lấy các lời này giữa đoạn ngắt quãng trong bản đàn của Marianne. Cô lặp lại:

Một công tử bột chính hiệu! À, hai cô đang nói đến chàng trai trong mộng của họ, tôi biết mà.

Lucy kêu lên:

Không phải chị ạ, chị đã nhầm ở đây, những chàng trai trong mộng của chúng em không phải là công tử bột.

Bà Jennings cười thỏa thuê:

Tôi có thể trả lời rằng chàng trai của cô Daswood không phải như thế, vì anh ấy là một trong những anh trai trẻ khiêm tốn nhất, đẹp trai nhất mà tôi đã từng gặp; còn về Lucy, cái cô nhỏ này thật láu lỉnh, không thể biết cô ấy mến anh nào.

Cô Steele kêu lên, nhìn qua hai người đầy ẩn ý:

Ồ, tôi dám chắc chàng trai của Lucy cũng khiêm tốn và đẹp trai nhưng chàng của cô Daswood.

Elinor đỏ mặt mà không thể giữ được tự nhiên. Còn Lucy cắn môi giận dữ nhìn qua người chị. Một khoảnh khắc im lặng, rồi Lucy hạ giọng dù lúc này Marianne đang cho họ một chở che chắc chắn bằng một đoạn concerto tuyệt diệu:

Tôi sẽ trung thực kể cho cô một phương án mà cuối cùng tôi đã nghĩ ra, để giải quyết sự việc. Thật ra, tôi đã định cho cô biết bí mật này vì cô là bên có liên quan. Tôi biết cô đã gặp Edward thường nên hẳn đã rõ anh ấy thích làm việc với giáo hội hơn là làm những nghề khác. Bây giờ tôi có kế hoạch là anh ấy sẽ thụ phong càng sớm càng tốt, và rồi tôi biết vì cô sẵn lòng giúp anh qua tình bạn và cũng hy vọng cô thương đến tôi, cô có thể dùng ảnh hưởng của mình mà thuyết phục ông anh cô để cho Edward cai quản giáo xứ Norland. Tôi nghĩ chức vụ này sẽ cho lợi tức khá, và người đương nhiệm chắc không sống được lâu nữa. Việc này sẽ đủ cho chúng tôi dựa vào đấy mà kết hôn, rồi sẽ tùy thời gian và hoàn cảnh để chờ đợi những gì còn lại.

Elinor đáp:

Tôi luôn thấy vui mà chứng tỏ lòng quý trọng và tình thân hữu dành cho anh Ferrars, nhưng cô có thấy ảnh hưởng của tôi trong việc này sẽ hoàn toàn không cần thiết không? Anh ấy là anh của chị John Daswood – thế là đủ để tiến cử với chồng chị ấy.

Nhưng cô John Daswood sẽ không chấp thuận Edward gia nhập hàng giáo phẩm.

Thế thì tôi nghĩ ảnh hưởng của tôi sẽ chẳng giúp được gì nhiều.



Hai người lại im lặng ít phút. Cuối cùng, Lucy thở dài:

Tôi tin cách khôn ngoan nhất là lập tức chấm dứt tình cảnh này bằng cách cắt đứt mối quan hệ của chúng tôi. Chúng tôi dường như bị các khó khăn từ mỗi bên quấy rối, đến nỗi mặc dù quyết định này sẽ làm cho chúng tôi đau khổ trong một thời gian, cuối cùng chúng tôi sẽ được hạnh phúc hơn. Nhưng, cô Daswood, cô có thể cho tôi lời khuyên được không?

Elinor mỉm cười, qua đấy che giấu những cảm xúc rất dao động:

Không, về sự việc như thế này chắc chắn tôi sẽ không cho lời khuyên. Cô biết rất rõ rằng ý kiến của tôi sẽ không có trọng lượng nào đối với cô, ngoại trừ khi tôi nói theo ý muốn của cô.

Qua vẻ mặt thật nghiêm nghị, Lucy nói:

Thật ra, cô đã hiểu lầm. Tôi không biết ai khác có óc suy xét chín chắn được tôi đánh giá cao như cô; và tôi thật tình tin rằng, nếu cô nói “Tôi khuyên cô nên tìm mọi cách chấm dứt mối quan hệ với Edward Ferrars vì hạnh phúc của hai người”, thì tôi nhất quyết sẽ làm theo lập tức.

Đỏ mặt vì cô vợ tương lai của Edward đã thiếu thành thật, Elinor trả lời:

Lời khen này thật ra làm cho tôi sợ mà không dám đưa ra ý kiến nào, dù cho tôi đã có ý kiến trong đầu. Cô đã nâng ảnh hưởng của tôi lên quá cao. Chia cách hai người tha thiết cùng nhau gắn bó là điều quá đáng đối với một người bàng quan.

Với chút hờn dỗi, nhấn mạnh từng chữ, Lucy nói:

Đấy chỉ vì cô là một người bàng quan, và tiếp: – nên óc phán đoán của cô có trọng lượng đối với tôi. Nếu cô có thiên vị do cảm nghĩ của riêng cô, thì ý kiến của cô không đáng để nghe theo.

Elinor nghĩ tốt nhất không nên trả lời, kẻo hai người có thể khiêu khích lẫn nhau khi trở nên quá thoải mái và cởi mở không hợp cách. Cô còn nhất quyết không bao giờ đề cập đến chuyện này nữa. Hai người lại chìm trong im lặng nhiều phút, và Lucy vẫn là người đầu tiên tiếp tục. Cô nói qua vẻ tự mãn cố hữu:

Cô Daswood, mùa đông này cô sẽ đi thành phố chứ?

Chắc chắn là không.

Đôi mắt cô kia sáng lên:

Tôi lấy làm tiếc; tôi sẽ rất vui nếu được gặp lại cô ở đó. Nhưng tôi nghĩ dù có nói thế, cô sẽ đi. Chắc chắn là anh và chị cô sẽ mời cô đi với họ.

Nếu có thế, tôi cũng không có quyền chấp nhận lời mời của họ.

Thật là không may! Tôi đã tin sẽ gặp cô ở đó. Vào cuối Tháng Giêng, chị Anne và tôi sẽ đi thăm vài người thân vì trong mấy năm qua họ cứ mong chúng tôi đến! Nhưng tôi chỉ muốn đi gặp Edward. Anh sẽ ở đó vào Tháng Hai, nếu không tôi chẳng thấy London có gì vui thú cả. Tôi không hào hứng với thành phố này.

Chẳng bao lâu. Elinor được gọi đến chơi hội bài kế, và vì thế buổi trò chuyện riêng tư của hai cô phải chấm dứt mà không ai lưỡng lự, vì mỗi cô vẫn mang ác cảm với nhau như lần trước. Elinor ngồi xuống bàn chơi bài với nỗi u uẩn là Edward không những không yêu người sẽ làm vợ anh, mà còn không có cả cơ may để có hạnh phúc dù tương đối trong hôn nhân, dù do tình yêu chân thành của cô ta tạo ra. Chỉ vì ích kỷ mà một phụ nữ muốn giữ lấy người đàn ông trong hôn ước, trong khi dường như cô hiểu rất rõ rằng anh không còn hứng thú.

Từ lúc này trở đi, Elinor không bao giờ nhắc lại sự việc. Riêng Lucy ít khi bỏ lỡ cơ hội để khơi mào, nhất là khi cô báo tin mình sung sướng nhận được một lá thư của Edward. Elinor chỉ đón nhận qua thái độ bình thản và thận trọng, và lảng tránh một cách lịch sự, vì cô cảm thấy các cuộc trò chuyện như thế biểu hiện sự buông thả không đáng có đối với cô kia, mà cũng không hay cho mình.

Chuyến thăm viếng của hai cô nhà Steele tại Barton Park kéo dài hơn thời gian hàm ý trong lời mời đầu tiên. Hai cô được yêu mến; chủ nhân cần đến hai cô. Ngài John không muốn nghe việc hai cô phải ra đi; và mặc dù có nhiều công việc đã hẹn trước ở Exeter, mặc dù tối cần thiết phải trở về ngay mỗi tuần, hai cô được khẩn khoản lưu lại trong gần hai tháng, và để trợ giúp cho một lễ hội sắp đến vốn đòi hỏi nhiều buổi họp mặt và đại tiệc để phô diễn tầm quan trọng.