Chương 1: Tư liệu về phỉ thúy
Vị Huyền Cơ
23/09/2016
Phỉ thúy, còn được gọi là ngọc phỉ thuý, ngọc bích, Jadeite, ngọc Miến Điện, đều là một loại ngọc, nhan sắc hiện lên màu xanh biếc [ gọi là thúy ] hoặc màu đỏ [ gọi là phỉ ]. Do địa chất tác dụng nên chủ yếu hình thành từ jadeite, omphacite cùng natri crom pyroxen tạo thành đẳng cấp ngọc đa tinh thể.
Một, chủng loại thông thường
1,Phỉ Thúy Lão Khanh Chủng thương giới thường gọi là “Lão Khanh Thủy Tinh Chủng”, thường lấp lánh trong suốt, tính chất của nó nhẵn nhụi tinh thuần không tỳ vết, nhan sắc thuần khiết, sáng ngời, nồng đậm, lục sắc đều đặn; Phỉ Thúy Lão Khanh Chủng tinh thể jadeite rất nhỏ, bởi vậy, bằng mắt thường rất khó nhìn thấy “tính thúy (tính chất màu xanh)”; Phỉ Thúy Lão Khanh Chủng khi ánh sáng chiếu vào hiện lên tình trạng bán trong suốt hoặc hoàn toàn trong suốt, là phỉ thúy trung thượng phẩm hoặc cực phẩm.
2, Phỉ Thúy Băng Chủng và Lão Khanh Chủng có tính chất tương tự, vô sắc hoặc thiếu sắc, Băng Chủng đặc thù là bên ngoài hiện ra rất sáng bóng, bán trong suốt tới trong suốt, trong trẻo giống như băng, làm cho người ta có cảm giác băng thanh ngọc oánh. Nếu trong Phỉ Thúy Băng Chủng có đường hoa văn hoặc đường đứt quãng màu lam sắc, thì phỉ thúy như vậy gọi là “Lam Hoa Băng”, là một loại thông thường trong Phỉ Thúy Băng Chủng. Băng Chủng là loại ngọc thường dùng để chế tác vòng tay hoặc vật trang sức. Phỉ Thúy Băng Chủng vô sắc và Phỉ Thúy “Lam Hoa Băng” giá trị không có phân chia cao thấp rõ ràng, kỳ thật giá cả chủ yếu quyết định bởi sở thích của mọi người. Băng Chủng là phỉ thúy trung thượng đẳng hoặc trung cấp.
3, Phỉ Thúy Thủy Chủng ngọc chất kết cấu hơi to hơn Lão Khanh Thủy Tinh Chủng, sáng bóng, độ trong suốt cũng hơi thấp hơn Lão Khanh Thủy Tinh Chủng nhưng tương tự hoặc tương đương với Băng Chủng. Đặc điểm của nó là thông thấu như nước nhưng sáng bóng nhu hòa, xem kỹ kết cấu bên trong, có thể thấy được một chút “Sóng gợn”, hoặc có chút ít vết rạn tối màu và văn đá, ngẫu nhiên còn có thể thấy được tạp chất cực nhỏ, sợi bông. Có chuyên gia nói Phỉ Thúy Thủy Chủng là sắc đạm hoặc vô sắc, chất lượng kém một chút so với Phỉ Thúy Lão Khanh Chủng. Là phỉ thúy trung thượng đẳng, ngẫu nhiên gặp một cái thượng đẳng.
4, Phỉ Thúy Tử La Lan đây là một loại phỉ thúy nhan sắc giống hoa màu tím của cây Tử La Lan, giới châu báu lại gọi màu sắc của Tử La Lan là “Xuân” hoặc “Xuân sắc”. Trong phỉ thúy “xuân sắc” có các cấp bậc cao, trung, thấp, không phải chỉ cần là Tử La Lan, thì nhất định có giá, nhất là thượng phẩm, còn phải kết hợp tính chất, độ trong suốt, công nghệ chế tác trình độ đẳng cấp tiến hành tổng hợp lại thành chỉ tiêu đánh giá chất lượng. Phỉ thúy màu tím bình thường không đậm, giới phỉ thúy căn cứ vào sắc thái màu tím đậm nhạt bất đồng, lấy sắc tím của phỉ thúy phân chia thành màu hồng tím, màu cà tím và lam tím, hồng tím bình thường tính chất khá mịn, độ trong suốt tốt hơn, màu cà tím thứ hai, lam tím sau cùng.
5, Phỉ Thúy Bạch Để Thanh đặc điểm là đế trắng như tuyết, lục sắc trên nền trắng có vẻ thực tiên diễm, xanh trắng rõ ràng. Chủng phỉ thúy cực phẩm rất dễ phân biệt: Lục sắc ở trên nền đế trắng phân bố rõ ràng, độ trong suốt kém, là đục hoặc là hơi trong suốt; ngọc kiện có cấu trúc sợi và hạt mịn, nhưng chủ yếu là cấu trúc hạt mịn, quan sát dưới kính hiển vi ( độ phóng đại 30 ~ 40 lần) mặt ngoài thông thường có kết cấu lỗ hoặc kết cấu không đồng đều. Nên chủng loại đa số là phỉ thúy chất lượng thường, rất ít có màu sắc xanh trắng rõ ràng, lục sắc diễm lệ mà hình dạng lại tốt, màu sắc, đế phi thường hài hòa, có thể đạt tới phẩm chất cao cấp.
6, Phỉ Thúy Hoa Thanh màu sắc xanh biếc ngân xanh rải rác, cực bất quy tắc; tính chất có to có nhỏ, bán trong suốt. Màu nền của nó là màu xanh nhạt hoặc màu sắc khác. Như màu xám nhạt hoặc xanh lá cây, kết cấu chủ yếu là sợi cùng hạt mịn đan xen. Phỉ Thúy Hoa Thanh đặc điểm là lục sắc không đều. Có chỗ dày đặc, có chỗ tương đối lưa thưa, sắc có đậm cũng có nhạt. Trong Phỉ Thúy Hoa Thanh còn có một loại trạng thái kết cấu chỉ có hạt, cảm giác không đủ nước, nguyên nhân bởi vì kết cấu thô ráp, cho nên độ trong suốt thường thường rất kém. Hoa Thanh Chủng là phỉ thúy chất lượng thường hoặc phẩm chất thấp.
7, Phỉ Thúy Hồng Phỉ nhan sắc đỏ tươi hoặc cam hồng, ở thị trường thực dễ dàng nhìn thấy. Màu của Hồng Phỉ là sau khi tinh thể jadeite sinh ra mới hình thành, do liên kết quặng sắt tạo thành. Đặc điểm này tạo thành màu đỏ hoặc đỏ thẫm, Hồng Phỉ tốt màu sắc đẹp, có ánh thủy tinh, độ trong suốt là bán trong suốt, chế phẩm Hồng Phỉ thường là chất lượng thường hoặc trung, kém thương phẩm, nhưng cũng có Hồng Phỉ cao cấp: Ánh sáng tươi đẹp, tính chất nhẵn nhụi, phi thường xinh đẹp, được mọi người yêu thích, là phỉ thúy mang màu sắc cát tường.
8, Hoàng Tông Phỉ là phỉ thúy có màu sắc từ vàng đến nâu nhạt hoặc nâu xám, độ trong suốt hơi thấp. Một loạt chế phẩm phỉ thúy loại này ở trên thị trường tùy ý có thể thấy được. Màu sắc của chúng cũng là sau khi tinh thể jadeite sinh ra mới hình thành, thường thường phân bố màu đỏ ở bên ngoài, do liên kết quặng sắt nhuộm thành. Ở trên thị trường, Hồng Phỉ giá trị cao hơn Hoàng Phỉ, Hoàng Phỉ(vàng) cao hơn Tông Hoàng Phỉ (nâu vàng), Hạt Hoàng Phỉ (nâu xám) xếp tiếp theo. Nhưng do nguyên nhân sở thích khác nhau và nét đặc sắc của từng vật phẩm trang sức khác nhau khiến cho giá cả khác nhau tùy tình huống.
9, Phỉ Thúy Đậu Chủng tên gọi tắt là Đậu Chủng, Phỉ Thúy Đậu Chủng là một loại phỉ thúy thực thông thường trong gia tộc.
10, Phỉ Thúy Phù Dung Chủng tên gọi tắt Phù Dung Chủng, nhất phẩm phỉ thúy loại này bình thường là màu xanh nhạt, không chứa lẫn màu vàng, màu xanh tương đối trong suốt, thuần khiết, có khi đáy hơi hồng nhạt.
11, Phỉ Thúy Mã Nha Chủng tính chất tuy rằng khá nhỏ, nhưng đục, mặt ngoài sáng bóng giống như đồ sứ.
12, Phỉ Thúy Ngẫu Phấn Chủng tính chất nhẵn nhụi giống như bột củ sen, có màu hồng nhạt, màu đỏ tím [thiển xuân sắc], là nguyên liệu tốt cho hàng mỹ nghệ.
13, Nghiễm Phiến đặc điểm là ở dưới ánh sáng màu xanh chuyển ám hoặc biến thành màu đen, tính chất tương đối xù xì thế nước khá khô.
14, Phỉ Thúy Thúy Ti Chủng đây là một loại phỉ thúy tính chất, màu sắc tốt, trên thị trường là loại ngọc trung cao cấp.
15, Kim Ti Chủng ở đế mỏng bên trong có hiện lên các sợi màu vàng, cam vàng, là phỉ thúy thể hiện rõ ràng cấu trúc sợi song song với sắp xếp định hướng kết cấu, ngoại trừ màu sắc bên ngoài khác với Thúy Ti Chủng, thì các đặc trưng khác cũng giống với Thúy Ti Chủng. Nhưng bình thường Phỉ Thúy Kim Ti Chủng giá thấp hơn Phỉ Thúy Thúy Ti chủng.
16, Phỉ Thúy Du Thanh tên gọi tắt Du Thanh Chủng hoặc Du Tẩm, độ thông thấu cùng sáng bóng thoạt nhìn có cảm giác bóng loáng, trong thị trường tùy ý có thể thấy được, là phỉ thúy cấp thấp, thường dùng nó để chế tác vật trang sức, vòng tay, cũng có cái làm thành mặt nhẫn. Du Thanh Chủng lục sắc rõ ràng nhưng không thuần, chứa thành phần màu xám, màu lam, bởi vậy tương đối nặng nề, không đủ tiên diễm.
17, Ngọc Ba Sơn “Ngọc Ba Sơn” nguyên thạch là một loại tinh thể thô to, kết cấu xốp, nước khô, đế kém “Gạch liệu”, nhưng màu sắc tương đối phong phú, có tím nhạt, xanh lục nhạt, xanh lục hoặc lam xám, là một loại phẩm cấp hơi thấp, chứa amphibole, natri fenspat và các khoáng chất đặc thù khác của phỉ thúy.
18, Phỉ Thúy Kiền Bạch Chủng là phỉ thúy có tính thô, độ trong suốt không tốt, màu trắng hoặc màu xám trắng nhạt. Chuyên gia phỉ thúy đánh giá nó là: Loại thô, nước khô, không nhuận. Nó là loại vô sắc hoặc sắc nhạt, bằng mắt thường có thể thấy được danh giới giữa các tinh thể, do bề ngoài kết cấu thô ráp, giá trị sử dụng và thưởng thức thấp, là một loại phỉ thúy cấp bậc thấp.
19, Mặc Thúy thoạt nhìn phát ra ánh đen, rất dễ khiến người ta ngộ nhận là Mặc Ngọc trong Ngọc Độc Sơn hoặc những thứ bảo ngọc hắc sắc khác, nhưng khi quan sát ánh sáng xuyên qua, hiện lên trạng thái bán trong suốt, mà trong hắc sắc lại có ánh xanh biếc, đặc biệt lát cắt mỏng của Mặc Thúy, lúc ánh sáng xuyên qua màu sắc rất đẹp. Người Miến Điện dùng “Bóng dáng tình nhân” để hình dung jadeite màu đen, người Trung Quốc thì dùng tên khác là “Mặc Thúy”.
20, Thiết Long Sinh ngọc kiện đầy màu xanh. Tài nguyên khoáng sán này được phát hiện vào năm 90, năm 94 công khai khai thác, năm 2000 đã gần như khô kiệt, do đó tỉ lệ Thiết Long Sinh tốt trên thị trường rất thưa thớt.
Hai, thuật ngữ đánh giá phỉ thúy
Đánh giá phỉ thúy có những thuật ngữ như “Địa”,“Hảo thủy”,“Thúy hảo”. “Địa” chỉ màu sắc khác trong phỉ thúy, ngọc thiếu xanh đa số là thượng phẩm; “Hảo thủy” chỉ tính chất mịn màng trơn nhẵn của phỉ thúy, thông thấu trong suốt, óng ánh trang trọng, ánh sáng xanh hài hòa, cũng xưng là “Tiếu” (thanh tú, xinh xắn), ngược lại gọi là “Thủy soa” (nước xấu); “Thúy hảo” (nước đẹp) là hòa hợp của bốn chữ “nùng, dương, chính, hòa”, “Nùng” là chỉ đậm mà không đạm, như cây sồi xanh sau mưa, “Dương” Là chỉ tiên diễm sáng ngời, “Chính” chỉ vô tạp sắc, tà sắc lẫn lộn, “Hòa” Là chỉ màu xanh đều đặn không phân chia đậm nhạt, trái lại gọi là “đạm, âm, tà, hoa”.
Ba, địa tử của phỉ thúy (địa tử hay còn gọi tắt là ‘địa’ hoặc ‘để’ là để chỉ màu nền ngoài màu xanh ra, hiểu theo nghĩa khác nó là ‘màu lót’ ấy)
Thủy tinh địa – hoàn toàn trong suốt, trong suốt sáng bóng. Độ trong suốt của phỉ thúy khác với bảo thạch. Vòng tay có thủy tinh địa tốt nhìn qua trong suốt như thủy tinh, không có tạp chất.
Băng địa – trong suốt kém băng nhưng có kết cấu giống băng, tuy sáng rực nhưng bên trong như có một tầng sương, giống như nước sạch đóng băng, ngưng kết.
Thủy địa – trong như nước, trong suốt sáng bóng. Tương tự với Thủy Tinh địa, nhưng có chút ít tạp chất.
Đản Thanh địa – tính chất giống như trứng gà xanh (=.=?? hay là trứng gà mới nở), trong suốt sáng bóng. Bán trong suốt, nhưng có vẻ thuần khiết, vô tạp chất.
Tị Thế địa – tính chất giống như nước mũi xanh, trong suốt sáng bóng. Bán trong suốt, nhưng có vẻ thuần khiết, chút ít tạp chất.
Thanh Thủy địa – tính chất trong suốt, nhưng phiếm màu xanh lục giống màu xanh của nước, là do nhiễm kiềm, không bằng Thủy địa.
Hôi Thủy địa – tính chất bán trong suốt, nhưng phiếm màu xám. Vì có màu xám, nên chất lượng kém hơn so với Thanh Thủy địa.
Tử Thủy địa – tính chất bán trong suốt, nhưng phiếm chút màu tím. Khác với Tử La Lan ở cường độ trong suốt, trên thực tế là Tử La Lan bán trong suốt.
Hồn Thủy địa – tính chất bán trong suốt, giống như nước đục. Độ trong suốt kém Thủy địa.
Tế Bạch địa- bán trong suốt, nhẵn nhụi, màu trắng. Nếu độ sáng tốt, cũng là nguyên liệu tốt để chạm khắc ngọc.
Bạch Sa địa – bán trong suốt, có tính cát, màu trắng. Không nhẵn nhụi bằng Tế Bạch địa.
Hôi Sa địa- bán trong suốt, có sa tính, màu xám. Không nhẵn nhụi hôi sắc Bạch Sa địa.
Đậu Thanh địa- bán trong suốt, màu xanh đậu. Trên thực tế là loại màu xanh đậu bán trong suốt.
Tử Hoa địa – bán trong suốt, có màu hoa tím không đều. Là màu Tử La Lan không đều.
Thanh Hoa địa – bán trong suốt tới đục, có đường văn đá màu xanh. Tính chất không đều đặn, chỉ thích hợp làm chạm ngọc.
Bạch Hoa địa – bán trong suốt tới đục, chất thô ráp cũng có đường văn đá.
Từ địa – bán trong suốt tới đục, màu trắng.
Kiền Bạch địa – đục, màu trắng.
Tháo Bạch địa – đục, thô ráp, màu trắng.
Tháo Hôi địa – đục, thô ráp, màu xám.
Cẩu Thỉ địa – nâu, hắc nâu.
Bốn, phân cấp
① Đặc cấp: Sắc diễm lục [sắc ngọc lục bảo], màu xanh táo, thủy tinh [ bán trong suốt, tính chất nhẵn nhụi ], đều đặn tiên diễm, không tạp chất, không vết rạn.
② Thương phẩm cấp: Sắc xanh lục, Du Thanh địa, hơi trong suốt, pha tạp với màu ngọc lục bảo bán trong suốt, có các đường gân mảnh và lấm tấm xanh.
③ Bình thường cấp: màu sen, màu xanh lục, màu xanh lục nhạt, màu trắng nhẵn nhụi, ít trong suốt. Phỉ thúy không trong suốt, bình thường chỉ làm vật liệu ngọc cho trang sức.
Năm, nguyên tắc chọn lựa và định giá
Jadeite phẩm chất thượng đẳng được gọi là phỉ thúy, màu sắc, độ trong, đều đặn, hình dáng, gõ là phương pháp người bình thường xem xét hoặc đánh giá ngọc thạch, cũng đem ngọc thạch chia làm: các cấp bậc như Thủy Tinh Chủng, thâm sắc Lão Khanh, Lão Khanh, Kim Ti, Du Thanh, Đậu Thanh, Hoa Thanh, Qua Thanh. Trong đó lấy phỉ thúy Thủy Tinh Chủng là thượng phẩm, mà 「hàm lượng nước」 đặc biệt cao, độ trong suốt tốt gọi là 「 Băng Chủng 」, có thể nói là trân phẩm trong「 Thủy Tinh Chủng 」. Đại bộ phận người mua vòng ngọc có lẽ đều có kinh nghiệm này, còn thương gia sẽ gõ vào mặt vòng ngọc, nghe thử xem âm thanh có thanh thúy không chứa tạp chất không, mà âm thanh thanh thúy trầm bổng phản hồi lại tức là tốt. Làm như vậy tức là muốn chứng minh ngọc thạch kết tinh chặt chẽ tính chất tốt mà lại không có vết rạn.
1. Màu xanh của phỉ thúy: càng xanh non thì càng giá trị.
2. Độ trong suốt: hệ thống tinh thể bên trong jadeite chặt chẽ thì tính chất tốt hơn, theo đó độ trong suốt cũng cao, chúng ta nói : 「 Thủy Tinh Chủng 」 chính là loại jadeite có độ trong suốt cao, do đó bản thân ngọc thạch ngậm nhiều crom thì hình thành Phỉ Thúy Băng Chủng, giá trị xa xỉ mà lại khó cầu.
3. Màu sắc đều: ngoại trừ sắc xanh non và độ trong suốt, còn phải có sắc thái đều đặn mới là thượng phẩm.
4. Tỳ vết: phải chú ý không có vết rạn, lấm tấm …, bất kỳ tỳ vết nào đều ảnh hưởng đến phẩm chất jadeite.
5. Hình dạng: đại đa số mặt nhẫn phỉ thúy đều là hình trứng, đến mức mà hình dạng khác chẳng có bao nhiêu loại, hình dạng tốt xấu, cùng đẹp đẽ đối với giá cả ngọc thạch có ảnh hưởng.
6. Chạm trổ: trạm khắc đồ trang sức công phu tốt hay kém và ý nghĩa tượng trưng đều ảnh hưởng đến giá cả.
7. Lớn nhỏ, độ dày: phẩm chất ngọc thạch tương đương thì đương nhiên lấy lớn và dày làm cách so giá cả.
8. Sáng bóng: Trừ bỏ các điều kiện kể trên, sáng bóng còn phải tươi đẹp, không thể âm u.
Sáu, những điều khác
“Chủng” của phỉ thúy là chỉ kết cấu và cấu tạo của phỉ thúy. Là tiêu chí trọng yếu cho chất lượng phỉ thúy. Phỉ thúy Tân “Chủng” [còn gọi là Tân Khanh, Tân Hán …], kết cấu xốp, thô và độ dày không đồng đều, hàm lượng tạp chất khoáng vật nhiều, đường rạn và vết rạn nhỏ lộ rõ, nhưng không nhất định là độ trong suốt sẽ kém, tỉ trọng độ cứng cũng có giảm xuống. Phỉ thúy Lão “Chủng” [ còn gọi Lão Khanh, Lão Hán … ], kết cấu nhẵn nhụi chặt chẽ, kích thước hạt mịn đều đặn, vết rạn nhỏ không lộ rõ, tỉ trọng độ cứng rất cao, là phỉ thúy chất lượng tốt hơn. Nhưng không nhất định độ trong suốt tốt. Phỉ Thúy Tân Lão Chủng đan xen phỉ thúy Tân Chủng và Lão Chủng, là tàn tích ở triền núi tại nơi có phỉ thúy, là phỉ thúy chưa trải qua tự nhiên di dời, hoặc tự nhiên di chuyển với khoảng cách ngắn. Phỉ Thúy Tân Chủng là nguyên liệu chế tác phỉ thúy loại B.
Hàm nghĩa “Địa” của phỉ thúy là mức độ kiền tịnh của bộ phận bên ngoài màu xanh lục gần kề với màu xanh lục của phỉ thúy và thủy [ độ trong suốt ] cùng mức độ hài hòa giữa các màu sắc, lấy “Chủng”, “Thủy”, “Sắc” làm nổi bật quan hệ lẫn nhau. Dân gian xưng “Địa” là “Địa Trương” hoặc “Để Chướng” …. Thúy (màu xanh) và phần khác Thúy ra (màu còn lại) phải cân đối, như Thúy tốt phải xanh phối hợp với Thủy của phần còn lại của Thúy, mới làm nổi bật sự phối hợp, nếu Thúy rất tốt nhưng phần còn lại ngoài Thúy ra Thủy lại kém tạp chất bẩn sắc nhiều, gọi là “Sắc rất kém”. “Thủy” và “Chủng” của Thúy phải hài hòa, nếu “Chủng” sắc màu già dặn rất tốt, Thủy cũng tốt, màu sắc tạp chất ít, phụ trợ lẫn nhau, sẽ mãnh liệt làm nổi bật ra tình lệ (vẻ đẹp) của phỉ thúy, nâng cao giá trị. Kết cấu của “Địa” phải nhẵn nhụi, sắc thái phải đều đặn, màu sắc tạp chất ít, có độ trong suốt nhất định, chiếu ứng lẫn nhau mới có thể xưng là “Địa” đẹp. “Địa” đẹp được gọi là Thủy Tinh địa, Nhu Hóa địa, Đản Thanh địa. “Địa” không tốt gọi là Hôi Thạch địa, Cẩu Thỉ địa …. Phỉ thúy có Thủy không tốt gọi là “Để Kiền”.
“Thủy” của phỉ thúy là chỉ độ trong suốt của nó, còn gọi là thế nước. Thủy của phỉ thúy và kết cấu cấu tạo của phỉ thúy có liên quan, nói cách khác có liên quan đến “Chủng”. Còn liên quan đến hàm lượng tạp chất, “Chủng” Lão, tạp chất ít, kích thước hạt mịn đều đặn, độ tinh thuần cao, là phỉ thúy thủy tốt.
Jadeite : một loại chất có nhiều trong phỉ thúy/ hay còn dùng để chỉ phỉ thúy, loại‘ngọc cứng’ thích hợp để làm đồ trang sức, hợp mồ hôi càng đeo càng đẹp (còn 1 loại là ngọc mềm – Nephrite, nó kị mồ hôi, đeo thường dễ bị mờ đục, chầy xước; nên thường dùng để điêu khắc vật trang trí; màu sắc chỉ có màu xanh không đa dạng như Jadeite)
Chủng: là chủng loại
Chạm ngọc : chạm trổ, điêu khắc ngọc
1.老坑翡翠 – Lão Khanh
2.冰种翡翠 – Băng Chủng
3.水种翡翠- Thủy Chủng
4. 紫罗兰翡翠 – Tử La Lan
5, 白底青翡翠 –Bạch Để Thanh
6. 花青翡翠 – Hoa Thanh
7. 红翡 – Hồng Phỉ
8, 黄棕翡 – Hoàng Tôn
9. 豆种翡翠 – Đậu Chủng
10, 芙蓉种翡翠 – Phù Dung
11. 马牙种翡翠 – Mã Nha
12. 藕粉种翡翠 – Ngẫu Phấn
13, 广片 – Nghiễm Phiến
14. 翠丝种翡翠 – Thúy Ti
15. 金丝 – Kim Ti
16. 油青翡翠 – Du Thanh
17. 巴山玉 – Ba Sơn Ngọc
18. 干白种翡翠 – Kiền Bạch
19. 墨翠 – Mặc Thúy
20. 铁龙生 – Thiết Long Sinh
Một, chủng loại thông thường
1,Phỉ Thúy Lão Khanh Chủng thương giới thường gọi là “Lão Khanh Thủy Tinh Chủng”, thường lấp lánh trong suốt, tính chất của nó nhẵn nhụi tinh thuần không tỳ vết, nhan sắc thuần khiết, sáng ngời, nồng đậm, lục sắc đều đặn; Phỉ Thúy Lão Khanh Chủng tinh thể jadeite rất nhỏ, bởi vậy, bằng mắt thường rất khó nhìn thấy “tính thúy (tính chất màu xanh)”; Phỉ Thúy Lão Khanh Chủng khi ánh sáng chiếu vào hiện lên tình trạng bán trong suốt hoặc hoàn toàn trong suốt, là phỉ thúy trung thượng phẩm hoặc cực phẩm.
2, Phỉ Thúy Băng Chủng và Lão Khanh Chủng có tính chất tương tự, vô sắc hoặc thiếu sắc, Băng Chủng đặc thù là bên ngoài hiện ra rất sáng bóng, bán trong suốt tới trong suốt, trong trẻo giống như băng, làm cho người ta có cảm giác băng thanh ngọc oánh. Nếu trong Phỉ Thúy Băng Chủng có đường hoa văn hoặc đường đứt quãng màu lam sắc, thì phỉ thúy như vậy gọi là “Lam Hoa Băng”, là một loại thông thường trong Phỉ Thúy Băng Chủng. Băng Chủng là loại ngọc thường dùng để chế tác vòng tay hoặc vật trang sức. Phỉ Thúy Băng Chủng vô sắc và Phỉ Thúy “Lam Hoa Băng” giá trị không có phân chia cao thấp rõ ràng, kỳ thật giá cả chủ yếu quyết định bởi sở thích của mọi người. Băng Chủng là phỉ thúy trung thượng đẳng hoặc trung cấp.
3, Phỉ Thúy Thủy Chủng ngọc chất kết cấu hơi to hơn Lão Khanh Thủy Tinh Chủng, sáng bóng, độ trong suốt cũng hơi thấp hơn Lão Khanh Thủy Tinh Chủng nhưng tương tự hoặc tương đương với Băng Chủng. Đặc điểm của nó là thông thấu như nước nhưng sáng bóng nhu hòa, xem kỹ kết cấu bên trong, có thể thấy được một chút “Sóng gợn”, hoặc có chút ít vết rạn tối màu và văn đá, ngẫu nhiên còn có thể thấy được tạp chất cực nhỏ, sợi bông. Có chuyên gia nói Phỉ Thúy Thủy Chủng là sắc đạm hoặc vô sắc, chất lượng kém một chút so với Phỉ Thúy Lão Khanh Chủng. Là phỉ thúy trung thượng đẳng, ngẫu nhiên gặp một cái thượng đẳng.
4, Phỉ Thúy Tử La Lan đây là một loại phỉ thúy nhan sắc giống hoa màu tím của cây Tử La Lan, giới châu báu lại gọi màu sắc của Tử La Lan là “Xuân” hoặc “Xuân sắc”. Trong phỉ thúy “xuân sắc” có các cấp bậc cao, trung, thấp, không phải chỉ cần là Tử La Lan, thì nhất định có giá, nhất là thượng phẩm, còn phải kết hợp tính chất, độ trong suốt, công nghệ chế tác trình độ đẳng cấp tiến hành tổng hợp lại thành chỉ tiêu đánh giá chất lượng. Phỉ thúy màu tím bình thường không đậm, giới phỉ thúy căn cứ vào sắc thái màu tím đậm nhạt bất đồng, lấy sắc tím của phỉ thúy phân chia thành màu hồng tím, màu cà tím và lam tím, hồng tím bình thường tính chất khá mịn, độ trong suốt tốt hơn, màu cà tím thứ hai, lam tím sau cùng.
5, Phỉ Thúy Bạch Để Thanh đặc điểm là đế trắng như tuyết, lục sắc trên nền trắng có vẻ thực tiên diễm, xanh trắng rõ ràng. Chủng phỉ thúy cực phẩm rất dễ phân biệt: Lục sắc ở trên nền đế trắng phân bố rõ ràng, độ trong suốt kém, là đục hoặc là hơi trong suốt; ngọc kiện có cấu trúc sợi và hạt mịn, nhưng chủ yếu là cấu trúc hạt mịn, quan sát dưới kính hiển vi ( độ phóng đại 30 ~ 40 lần) mặt ngoài thông thường có kết cấu lỗ hoặc kết cấu không đồng đều. Nên chủng loại đa số là phỉ thúy chất lượng thường, rất ít có màu sắc xanh trắng rõ ràng, lục sắc diễm lệ mà hình dạng lại tốt, màu sắc, đế phi thường hài hòa, có thể đạt tới phẩm chất cao cấp.
6, Phỉ Thúy Hoa Thanh màu sắc xanh biếc ngân xanh rải rác, cực bất quy tắc; tính chất có to có nhỏ, bán trong suốt. Màu nền của nó là màu xanh nhạt hoặc màu sắc khác. Như màu xám nhạt hoặc xanh lá cây, kết cấu chủ yếu là sợi cùng hạt mịn đan xen. Phỉ Thúy Hoa Thanh đặc điểm là lục sắc không đều. Có chỗ dày đặc, có chỗ tương đối lưa thưa, sắc có đậm cũng có nhạt. Trong Phỉ Thúy Hoa Thanh còn có một loại trạng thái kết cấu chỉ có hạt, cảm giác không đủ nước, nguyên nhân bởi vì kết cấu thô ráp, cho nên độ trong suốt thường thường rất kém. Hoa Thanh Chủng là phỉ thúy chất lượng thường hoặc phẩm chất thấp.
7, Phỉ Thúy Hồng Phỉ nhan sắc đỏ tươi hoặc cam hồng, ở thị trường thực dễ dàng nhìn thấy. Màu của Hồng Phỉ là sau khi tinh thể jadeite sinh ra mới hình thành, do liên kết quặng sắt tạo thành. Đặc điểm này tạo thành màu đỏ hoặc đỏ thẫm, Hồng Phỉ tốt màu sắc đẹp, có ánh thủy tinh, độ trong suốt là bán trong suốt, chế phẩm Hồng Phỉ thường là chất lượng thường hoặc trung, kém thương phẩm, nhưng cũng có Hồng Phỉ cao cấp: Ánh sáng tươi đẹp, tính chất nhẵn nhụi, phi thường xinh đẹp, được mọi người yêu thích, là phỉ thúy mang màu sắc cát tường.
8, Hoàng Tông Phỉ là phỉ thúy có màu sắc từ vàng đến nâu nhạt hoặc nâu xám, độ trong suốt hơi thấp. Một loạt chế phẩm phỉ thúy loại này ở trên thị trường tùy ý có thể thấy được. Màu sắc của chúng cũng là sau khi tinh thể jadeite sinh ra mới hình thành, thường thường phân bố màu đỏ ở bên ngoài, do liên kết quặng sắt nhuộm thành. Ở trên thị trường, Hồng Phỉ giá trị cao hơn Hoàng Phỉ, Hoàng Phỉ(vàng) cao hơn Tông Hoàng Phỉ (nâu vàng), Hạt Hoàng Phỉ (nâu xám) xếp tiếp theo. Nhưng do nguyên nhân sở thích khác nhau và nét đặc sắc của từng vật phẩm trang sức khác nhau khiến cho giá cả khác nhau tùy tình huống.
9, Phỉ Thúy Đậu Chủng tên gọi tắt là Đậu Chủng, Phỉ Thúy Đậu Chủng là một loại phỉ thúy thực thông thường trong gia tộc.
10, Phỉ Thúy Phù Dung Chủng tên gọi tắt Phù Dung Chủng, nhất phẩm phỉ thúy loại này bình thường là màu xanh nhạt, không chứa lẫn màu vàng, màu xanh tương đối trong suốt, thuần khiết, có khi đáy hơi hồng nhạt.
11, Phỉ Thúy Mã Nha Chủng tính chất tuy rằng khá nhỏ, nhưng đục, mặt ngoài sáng bóng giống như đồ sứ.
12, Phỉ Thúy Ngẫu Phấn Chủng tính chất nhẵn nhụi giống như bột củ sen, có màu hồng nhạt, màu đỏ tím [thiển xuân sắc], là nguyên liệu tốt cho hàng mỹ nghệ.
13, Nghiễm Phiến đặc điểm là ở dưới ánh sáng màu xanh chuyển ám hoặc biến thành màu đen, tính chất tương đối xù xì thế nước khá khô.
14, Phỉ Thúy Thúy Ti Chủng đây là một loại phỉ thúy tính chất, màu sắc tốt, trên thị trường là loại ngọc trung cao cấp.
15, Kim Ti Chủng ở đế mỏng bên trong có hiện lên các sợi màu vàng, cam vàng, là phỉ thúy thể hiện rõ ràng cấu trúc sợi song song với sắp xếp định hướng kết cấu, ngoại trừ màu sắc bên ngoài khác với Thúy Ti Chủng, thì các đặc trưng khác cũng giống với Thúy Ti Chủng. Nhưng bình thường Phỉ Thúy Kim Ti Chủng giá thấp hơn Phỉ Thúy Thúy Ti chủng.
16, Phỉ Thúy Du Thanh tên gọi tắt Du Thanh Chủng hoặc Du Tẩm, độ thông thấu cùng sáng bóng thoạt nhìn có cảm giác bóng loáng, trong thị trường tùy ý có thể thấy được, là phỉ thúy cấp thấp, thường dùng nó để chế tác vật trang sức, vòng tay, cũng có cái làm thành mặt nhẫn. Du Thanh Chủng lục sắc rõ ràng nhưng không thuần, chứa thành phần màu xám, màu lam, bởi vậy tương đối nặng nề, không đủ tiên diễm.
17, Ngọc Ba Sơn “Ngọc Ba Sơn” nguyên thạch là một loại tinh thể thô to, kết cấu xốp, nước khô, đế kém “Gạch liệu”, nhưng màu sắc tương đối phong phú, có tím nhạt, xanh lục nhạt, xanh lục hoặc lam xám, là một loại phẩm cấp hơi thấp, chứa amphibole, natri fenspat và các khoáng chất đặc thù khác của phỉ thúy.
18, Phỉ Thúy Kiền Bạch Chủng là phỉ thúy có tính thô, độ trong suốt không tốt, màu trắng hoặc màu xám trắng nhạt. Chuyên gia phỉ thúy đánh giá nó là: Loại thô, nước khô, không nhuận. Nó là loại vô sắc hoặc sắc nhạt, bằng mắt thường có thể thấy được danh giới giữa các tinh thể, do bề ngoài kết cấu thô ráp, giá trị sử dụng và thưởng thức thấp, là một loại phỉ thúy cấp bậc thấp.
19, Mặc Thúy thoạt nhìn phát ra ánh đen, rất dễ khiến người ta ngộ nhận là Mặc Ngọc trong Ngọc Độc Sơn hoặc những thứ bảo ngọc hắc sắc khác, nhưng khi quan sát ánh sáng xuyên qua, hiện lên trạng thái bán trong suốt, mà trong hắc sắc lại có ánh xanh biếc, đặc biệt lát cắt mỏng của Mặc Thúy, lúc ánh sáng xuyên qua màu sắc rất đẹp. Người Miến Điện dùng “Bóng dáng tình nhân” để hình dung jadeite màu đen, người Trung Quốc thì dùng tên khác là “Mặc Thúy”.
20, Thiết Long Sinh ngọc kiện đầy màu xanh. Tài nguyên khoáng sán này được phát hiện vào năm 90, năm 94 công khai khai thác, năm 2000 đã gần như khô kiệt, do đó tỉ lệ Thiết Long Sinh tốt trên thị trường rất thưa thớt.
Hai, thuật ngữ đánh giá phỉ thúy
Đánh giá phỉ thúy có những thuật ngữ như “Địa”,“Hảo thủy”,“Thúy hảo”. “Địa” chỉ màu sắc khác trong phỉ thúy, ngọc thiếu xanh đa số là thượng phẩm; “Hảo thủy” chỉ tính chất mịn màng trơn nhẵn của phỉ thúy, thông thấu trong suốt, óng ánh trang trọng, ánh sáng xanh hài hòa, cũng xưng là “Tiếu” (thanh tú, xinh xắn), ngược lại gọi là “Thủy soa” (nước xấu); “Thúy hảo” (nước đẹp) là hòa hợp của bốn chữ “nùng, dương, chính, hòa”, “Nùng” là chỉ đậm mà không đạm, như cây sồi xanh sau mưa, “Dương” Là chỉ tiên diễm sáng ngời, “Chính” chỉ vô tạp sắc, tà sắc lẫn lộn, “Hòa” Là chỉ màu xanh đều đặn không phân chia đậm nhạt, trái lại gọi là “đạm, âm, tà, hoa”.
Ba, địa tử của phỉ thúy (địa tử hay còn gọi tắt là ‘địa’ hoặc ‘để’ là để chỉ màu nền ngoài màu xanh ra, hiểu theo nghĩa khác nó là ‘màu lót’ ấy)
Thủy tinh địa – hoàn toàn trong suốt, trong suốt sáng bóng. Độ trong suốt của phỉ thúy khác với bảo thạch. Vòng tay có thủy tinh địa tốt nhìn qua trong suốt như thủy tinh, không có tạp chất.
Băng địa – trong suốt kém băng nhưng có kết cấu giống băng, tuy sáng rực nhưng bên trong như có một tầng sương, giống như nước sạch đóng băng, ngưng kết.
Thủy địa – trong như nước, trong suốt sáng bóng. Tương tự với Thủy Tinh địa, nhưng có chút ít tạp chất.
Đản Thanh địa – tính chất giống như trứng gà xanh (=.=?? hay là trứng gà mới nở), trong suốt sáng bóng. Bán trong suốt, nhưng có vẻ thuần khiết, vô tạp chất.
Tị Thế địa – tính chất giống như nước mũi xanh, trong suốt sáng bóng. Bán trong suốt, nhưng có vẻ thuần khiết, chút ít tạp chất.
Thanh Thủy địa – tính chất trong suốt, nhưng phiếm màu xanh lục giống màu xanh của nước, là do nhiễm kiềm, không bằng Thủy địa.
Hôi Thủy địa – tính chất bán trong suốt, nhưng phiếm màu xám. Vì có màu xám, nên chất lượng kém hơn so với Thanh Thủy địa.
Tử Thủy địa – tính chất bán trong suốt, nhưng phiếm chút màu tím. Khác với Tử La Lan ở cường độ trong suốt, trên thực tế là Tử La Lan bán trong suốt.
Hồn Thủy địa – tính chất bán trong suốt, giống như nước đục. Độ trong suốt kém Thủy địa.
Tế Bạch địa- bán trong suốt, nhẵn nhụi, màu trắng. Nếu độ sáng tốt, cũng là nguyên liệu tốt để chạm khắc ngọc.
Bạch Sa địa – bán trong suốt, có tính cát, màu trắng. Không nhẵn nhụi bằng Tế Bạch địa.
Hôi Sa địa- bán trong suốt, có sa tính, màu xám. Không nhẵn nhụi hôi sắc Bạch Sa địa.
Đậu Thanh địa- bán trong suốt, màu xanh đậu. Trên thực tế là loại màu xanh đậu bán trong suốt.
Tử Hoa địa – bán trong suốt, có màu hoa tím không đều. Là màu Tử La Lan không đều.
Thanh Hoa địa – bán trong suốt tới đục, có đường văn đá màu xanh. Tính chất không đều đặn, chỉ thích hợp làm chạm ngọc.
Bạch Hoa địa – bán trong suốt tới đục, chất thô ráp cũng có đường văn đá.
Từ địa – bán trong suốt tới đục, màu trắng.
Kiền Bạch địa – đục, màu trắng.
Tháo Bạch địa – đục, thô ráp, màu trắng.
Tháo Hôi địa – đục, thô ráp, màu xám.
Cẩu Thỉ địa – nâu, hắc nâu.
Bốn, phân cấp
① Đặc cấp: Sắc diễm lục [sắc ngọc lục bảo], màu xanh táo, thủy tinh [ bán trong suốt, tính chất nhẵn nhụi ], đều đặn tiên diễm, không tạp chất, không vết rạn.
② Thương phẩm cấp: Sắc xanh lục, Du Thanh địa, hơi trong suốt, pha tạp với màu ngọc lục bảo bán trong suốt, có các đường gân mảnh và lấm tấm xanh.
③ Bình thường cấp: màu sen, màu xanh lục, màu xanh lục nhạt, màu trắng nhẵn nhụi, ít trong suốt. Phỉ thúy không trong suốt, bình thường chỉ làm vật liệu ngọc cho trang sức.
Năm, nguyên tắc chọn lựa và định giá
Jadeite phẩm chất thượng đẳng được gọi là phỉ thúy, màu sắc, độ trong, đều đặn, hình dáng, gõ là phương pháp người bình thường xem xét hoặc đánh giá ngọc thạch, cũng đem ngọc thạch chia làm: các cấp bậc như Thủy Tinh Chủng, thâm sắc Lão Khanh, Lão Khanh, Kim Ti, Du Thanh, Đậu Thanh, Hoa Thanh, Qua Thanh. Trong đó lấy phỉ thúy Thủy Tinh Chủng là thượng phẩm, mà 「hàm lượng nước」 đặc biệt cao, độ trong suốt tốt gọi là 「 Băng Chủng 」, có thể nói là trân phẩm trong「 Thủy Tinh Chủng 」. Đại bộ phận người mua vòng ngọc có lẽ đều có kinh nghiệm này, còn thương gia sẽ gõ vào mặt vòng ngọc, nghe thử xem âm thanh có thanh thúy không chứa tạp chất không, mà âm thanh thanh thúy trầm bổng phản hồi lại tức là tốt. Làm như vậy tức là muốn chứng minh ngọc thạch kết tinh chặt chẽ tính chất tốt mà lại không có vết rạn.
1. Màu xanh của phỉ thúy: càng xanh non thì càng giá trị.
2. Độ trong suốt: hệ thống tinh thể bên trong jadeite chặt chẽ thì tính chất tốt hơn, theo đó độ trong suốt cũng cao, chúng ta nói : 「 Thủy Tinh Chủng 」 chính là loại jadeite có độ trong suốt cao, do đó bản thân ngọc thạch ngậm nhiều crom thì hình thành Phỉ Thúy Băng Chủng, giá trị xa xỉ mà lại khó cầu.
3. Màu sắc đều: ngoại trừ sắc xanh non và độ trong suốt, còn phải có sắc thái đều đặn mới là thượng phẩm.
4. Tỳ vết: phải chú ý không có vết rạn, lấm tấm …, bất kỳ tỳ vết nào đều ảnh hưởng đến phẩm chất jadeite.
5. Hình dạng: đại đa số mặt nhẫn phỉ thúy đều là hình trứng, đến mức mà hình dạng khác chẳng có bao nhiêu loại, hình dạng tốt xấu, cùng đẹp đẽ đối với giá cả ngọc thạch có ảnh hưởng.
6. Chạm trổ: trạm khắc đồ trang sức công phu tốt hay kém và ý nghĩa tượng trưng đều ảnh hưởng đến giá cả.
7. Lớn nhỏ, độ dày: phẩm chất ngọc thạch tương đương thì đương nhiên lấy lớn và dày làm cách so giá cả.
8. Sáng bóng: Trừ bỏ các điều kiện kể trên, sáng bóng còn phải tươi đẹp, không thể âm u.
Sáu, những điều khác
“Chủng” của phỉ thúy là chỉ kết cấu và cấu tạo của phỉ thúy. Là tiêu chí trọng yếu cho chất lượng phỉ thúy. Phỉ thúy Tân “Chủng” [còn gọi là Tân Khanh, Tân Hán …], kết cấu xốp, thô và độ dày không đồng đều, hàm lượng tạp chất khoáng vật nhiều, đường rạn và vết rạn nhỏ lộ rõ, nhưng không nhất định là độ trong suốt sẽ kém, tỉ trọng độ cứng cũng có giảm xuống. Phỉ thúy Lão “Chủng” [ còn gọi Lão Khanh, Lão Hán … ], kết cấu nhẵn nhụi chặt chẽ, kích thước hạt mịn đều đặn, vết rạn nhỏ không lộ rõ, tỉ trọng độ cứng rất cao, là phỉ thúy chất lượng tốt hơn. Nhưng không nhất định độ trong suốt tốt. Phỉ Thúy Tân Lão Chủng đan xen phỉ thúy Tân Chủng và Lão Chủng, là tàn tích ở triền núi tại nơi có phỉ thúy, là phỉ thúy chưa trải qua tự nhiên di dời, hoặc tự nhiên di chuyển với khoảng cách ngắn. Phỉ Thúy Tân Chủng là nguyên liệu chế tác phỉ thúy loại B.
Hàm nghĩa “Địa” của phỉ thúy là mức độ kiền tịnh của bộ phận bên ngoài màu xanh lục gần kề với màu xanh lục của phỉ thúy và thủy [ độ trong suốt ] cùng mức độ hài hòa giữa các màu sắc, lấy “Chủng”, “Thủy”, “Sắc” làm nổi bật quan hệ lẫn nhau. Dân gian xưng “Địa” là “Địa Trương” hoặc “Để Chướng” …. Thúy (màu xanh) và phần khác Thúy ra (màu còn lại) phải cân đối, như Thúy tốt phải xanh phối hợp với Thủy của phần còn lại của Thúy, mới làm nổi bật sự phối hợp, nếu Thúy rất tốt nhưng phần còn lại ngoài Thúy ra Thủy lại kém tạp chất bẩn sắc nhiều, gọi là “Sắc rất kém”. “Thủy” và “Chủng” của Thúy phải hài hòa, nếu “Chủng” sắc màu già dặn rất tốt, Thủy cũng tốt, màu sắc tạp chất ít, phụ trợ lẫn nhau, sẽ mãnh liệt làm nổi bật ra tình lệ (vẻ đẹp) của phỉ thúy, nâng cao giá trị. Kết cấu của “Địa” phải nhẵn nhụi, sắc thái phải đều đặn, màu sắc tạp chất ít, có độ trong suốt nhất định, chiếu ứng lẫn nhau mới có thể xưng là “Địa” đẹp. “Địa” đẹp được gọi là Thủy Tinh địa, Nhu Hóa địa, Đản Thanh địa. “Địa” không tốt gọi là Hôi Thạch địa, Cẩu Thỉ địa …. Phỉ thúy có Thủy không tốt gọi là “Để Kiền”.
“Thủy” của phỉ thúy là chỉ độ trong suốt của nó, còn gọi là thế nước. Thủy của phỉ thúy và kết cấu cấu tạo của phỉ thúy có liên quan, nói cách khác có liên quan đến “Chủng”. Còn liên quan đến hàm lượng tạp chất, “Chủng” Lão, tạp chất ít, kích thước hạt mịn đều đặn, độ tinh thuần cao, là phỉ thúy thủy tốt.
Jadeite : một loại chất có nhiều trong phỉ thúy/ hay còn dùng để chỉ phỉ thúy, loại‘ngọc cứng’ thích hợp để làm đồ trang sức, hợp mồ hôi càng đeo càng đẹp (còn 1 loại là ngọc mềm – Nephrite, nó kị mồ hôi, đeo thường dễ bị mờ đục, chầy xước; nên thường dùng để điêu khắc vật trang trí; màu sắc chỉ có màu xanh không đa dạng như Jadeite)
Chủng: là chủng loại
Chạm ngọc : chạm trổ, điêu khắc ngọc
1.老坑翡翠 – Lão Khanh
2.冰种翡翠 – Băng Chủng
3.水种翡翠- Thủy Chủng
4. 紫罗兰翡翠 – Tử La Lan
5, 白底青翡翠 –Bạch Để Thanh
6. 花青翡翠 – Hoa Thanh
7. 红翡 – Hồng Phỉ
8, 黄棕翡 – Hoàng Tôn
9. 豆种翡翠 – Đậu Chủng
10, 芙蓉种翡翠 – Phù Dung
11. 马牙种翡翠 – Mã Nha
12. 藕粉种翡翠 – Ngẫu Phấn
13, 广片 – Nghiễm Phiến
14. 翠丝种翡翠 – Thúy Ti
15. 金丝 – Kim Ti
16. 油青翡翠 – Du Thanh
17. 巴山玉 – Ba Sơn Ngọc
18. 干白种翡翠 – Kiền Bạch
19. 墨翠 – Mặc Thúy
20. 铁龙生 – Thiết Long Sinh
Bạn đang đọc truyện trên: Dtruyen.net
Dtruyen.com đổi tên miền thành Dtruyen.net. Độc giả ghi nhớ để truy cập.
